Тұрғанбай Кешімбайұлы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Тұғынбай Кешімбайұлы (18041862) – батыр, датқауылы Орта жүз ішінде қыпшақ тайпасынан шыққан.

1821 жылы Сырдария өңірі қазақтарының Қоқан хандығына қарсы көтерілісіне қатысып, онда белсенділігімен көзге түсті. Қоқандықтар көтерілістің саябырсыған сәтін пайдаланып Тұғынбайдың ауылына тұтқиылдан басып кіреді. Тұғынбайдың әйелі Малбике 3 жасар баласы мен 5 жасар қайнысын алып жазалаушылардан қашып құтылады. Осы оқиғадан соң баласы Баймырза (Құтпан) жоғалып, кейіннен Ақмола өңірінен табылады. Баймырза баласы Иманжүсіп қазақтың белгілі ақыны атанды. Қоқан билеушілері Тұғынбайды өз жағына тарту үшін оны Түркістан маңындағы Шілік (қазіргі Шәуілдір) өңіріне датқа етіп тағайындады. Ол датқалық қызметі барысында қарамағындағы халықтың мүддесін қорғауды бәрінен жоғары қойды. Соған орай Тұғынбайдың есімі әділ әрі қамқоршы датқа ретінде Түркістан қаласы төңірегінде танымал болған. 1862 жылы Ташкент құсбегі Қанағатпен бірге Қоқан ханы Құдиярға қарсы 4 мың қол жинап, көтеріліске шықты. Алайда бұл көтеріліс аяусыз басылды, ал қолға түскен Тұғынбай датқа Шыршық өзені бойында азапталып өлтірілді.

Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том