Тұрғақ
Тұрғақ | |
---|---|
қас таңба | |
Ұраны | Тайбұға |
Лақап атауы | {{{лақап_атауы}}} |
Шығу тегі | керей |
Жүзі | Орта жүз |
Тайпасы | {{{тайпасы}}} |
Бөлімдері | Бүркіт |
Тараулары | Баба, Тайшыбек, Ораз, Төртқара, Бесқара, Күбі, Жолдыбай, Жәпек |
Ақсақалы | Омар би |
Қыстаулары | Қотыркөл болысы |
Жайлаулары | Қотыркөл болысы |
Веб-торабы | www.tugurulhan.kz |
Тұрғақ, Бүркүт руы — қазақ халқының құрамындағы ру.
Шежіре бойынша, Орта жүздегі керей тайпасынан тарайды.
Тараулары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Тұрғақ руы - Баба, Тайшыбек, Ораз, Төртқара, Бесқара, Күбі, Жолдыбай, Жәпек аталарына таратылады.
|
Шығу тегі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Әбілқазы ханның Түрік шежіресінде былай деп жазылған: Сүйегі моңғол емес, қайсы бір түркі нәсілінен. Тұрғақтың мағынасы – сақшы дегенге келеді. Патшалар өздерін қарауылдау үшін бірнеше адамды сақшы етіп тағайындар еді, олар есікті күзеткенде кезекпен есік алдында тұрып, кезекпен ұйықтар еді. Бөтен адам келгенін байқаса, қолындағы екі ағашты бір біріне соғып не басқа дыбыс берер еді, соған қарай олардың ояу екенін, не ұйықтап отырғанын білер еді. Ұйықтамай отырғаны ұйықтап жатқанды «енді сенің кезегің келді, сен тұрғақ» деп оятар еді. Сол себепті патшаны күзететін адамдарды «тұрғақтар» дер еді [1]
Мұхтар Мағауин Шыңғыс хан кітабында Торғауыт пен Керей туралы: Торғауыт жасағы, кейінгі торғауыт руының әуелгі ұйытқысы – керей Оң ханның торғауыт әскері екен. Бастапқы жасақтың, кейінгі рудың тізгіні барлық уақытта да керей әмірінде болған. Торғауыт руы – керей, бұлар ежелгі түрік деп атап көрсетеді ескілікті қытай деректері. Бұл керейдің нояндары түп атасы Оң ханның тіке өзіне апарып тірейді.[2], деп жазған.
Тұлғалары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ұраны - Тайбұға, таңбасы - Қас таңба. Батырлары: Бек Берді батыр, Жәпек батыр.
Қазіргі заманғы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Территориясы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]ХІХ ғасырдың басында Есенбақты-Керей болысында, ал ХІХ ғасырдың аяғында Көкшетау уезінің Қотыркөл болысында қоныстанды.
Қазір Ақмола облысының Бурабай, Біржан сал, Бұланды аудандарында, Степногорск қаласында, Ақсу кентінде тұрады.[3] [4] [5]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ 1. Әбілқазы. Түрік шежіресі. – Алматы: «Ана тіл» баспасы, 2006 ж, 200 бет.
- ↑ Мағауин М. Шыңғыс хан. Төрт томдық. – Алматы: «Дәуір» баспасы 2011 ж, 608 бет.
- ↑ ТҰРҒАҚ КЕРЕЙДІҢ БІР БҰТАҒЫ.
- ↑ Шалқарбек Кәрібаев 4 // Сібір жұрты немесе Тайбұға мемлекеті хақында = Тұғырыл хан. Тарихи деректер жинағы — 1. — Алматы: Palitra Press, 2019. — Т. 1. — Б. 460. — 544 б. — 1000 таралым. — ISBN 978-601-06-6031-1.
- ↑ Жәди Шәкенұлы = Тұрғақ шежіресі / Ғ.Табулдин, Ж.Сәбитов — 1. — Нұр-Сұлтан: Өрнек, 2020. — Т. 1. — 200 б. — 2000 таралым. — ISBN 978-601-06-6031-1.
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |