Уақас би

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Уақас би, Оқас би (т.ж.б. – 1492 жылы) – Ноғай ордасының билеушісі, Едігенің немересі. 15 ғасырда Шығыс Дешті Қыпшақтың саяси өмірінде көрнекті рөл атқарған. Әбілхайырдың билікке келуіне көмектесті және оған одақтас болды. Ол бұл одақты Үлкен (Алтын) Орда хандарымен болған күресте өз ұлысының тәуелсіздігін сақтауға пайдаланды. Уақас би біраз уақыт Шайбани әулетінің екінші бір билеушісі Мұстафа ханның Әбілхайырға қарсы күресін қолдады. Дегенмен ол Әбілхайырдың Моғолстанға жорығында Сығанақ, Аққорған, Аркук, Үзгент және Созақ қалаларын алуға қатысты. Сол еңбегі үшін 1446 жылы Үзгент қаласын сыйға алды. Әбілхайырдың өлімінен кейін оның баласы Шейх Хайдар ханға қарсы шықты. Шейх Хайдар қайтыс болып, баласы Мұхаммед Шайбани билікке келісімен Үлкен (Алтын) Орда билеушісі Ахмет хан, Ибақ хан және Уақас би өзара одақтасып, жаңа билеушіні Дешті Қыпшаққа тастап, Түркістанға кетуге мәжбүр болды. Уақас би өзінің туысқаны Қожастың қолынан қаза тапқан.[1]

Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том