Уикипедия:Көптілдік қолдау
 | Бұл мақаланы қазақ тіліне аудару қажет. Осы мақала туралы талқылау үшін қазақшаға аударылмаған беттер тізіміне барып шығыңыз. Егер мақаланың қазақшаға қайта жазуы екі аптада істелмесе, ол жоюға тізімделінеді және/немесе ағымдағы тіліндегі Уикипедияға жылжытылады. Егер бұл бет аударылу қажет деп белгілесеңіз, Қазақшаға аударылмаған беттер тізіміндегі осы мақала туралы бөлімнің астына мына жолды үстеңіз: {{subst:Мақала тілі | pg = Көптілдік қолдау | Language = белгісіз тілі | Comments = }} ~~~~. |
Қазақша Уикипедиясы мақаларында әртүрлі тілдермен және жазулармен жасалған сөздер мен мәтіндер кездесуге мүмкін. Осы мақалаларды бұрмалаусыз оқу үшін және дұрыс өңдеу үшін, соған сай қаріптер орнатылуы және амалдық жүйеңіз бен шолғышыңыз дұрыс бапталуы қажет. Бұл нұсқаулар соны істеуге анықтама көмегіңіз боп табылады.
Шолу[қайнарын өңдеу]
Юникод[қайнарын өңдеу]
Уикилерде, соның ішінде осы Уикипедия да, бүкіл мәтін, дүние жүзіндегі барлық жазу жүйелердегі жасалған мәтін бен нышандарды компьютерлерде дұрыс бейнелеуге және өңдетуге арнайы дамытылған, Unicode (Юникод) кәсіби қалып белгілеме жүйесін (өзіндік айтқанда UTF-8 тәртібін) пайдаланады. Осы заманның шолғыштарында Unicode дегендің ең кемінде UTF-8 сияқты жалпы сүйемелдеуі бар, сондықтан пайдаланушының көбі Уикипедияны оқығанда жане өңдегенде тек аз-ақ қиыншылықпен кездеседі.
MediaWiki, Уикипедияның бағдарламасы, уики-мәтінді өңдегенде ескілеу шолғыштар үшін қауіпсіз тәртібімен қызмет етеді. ASCII белгілемесімен бейнелінемейтін әріптер уақытша он алты сандық өкілдік елеспен беріледі, мысалға ሴ сияқты. Бар болған он алты сандық өкілдік елестерге бастауыш нөл сандық белгісі үстеледі, сондықтан бетті сақтағанда олар өзекті әріптерге айналмайды да, және ሴ сияқты болады. Солай сияқты, қауіпсіз тәртібімен әріптің он алты сандық өкілдік елес жасау үшін, әріптің өзін емес, бастауыш нөл сандық белгісі үстелеуі қажет. Қауіпсіз тәртібі қолданғанын бұл бөлімді өңдеу түймесін басып тексеріп қарауға болады. Егер M деген, былай M болып көрінсе, қауіпсіз тәртібі қолданған.
Қаріп[қайнарын өңдеу]
.png){kind=link}
.png){kind=link}
Компьютерлердің көпшілігі, егер Microsoft Windows не Microsoft Office дегендер орнатылған болса, латын, юнан, кирил, жебірей, араб, қытай, жапон, корей жазуларының және Халықаралық Екпін Әліппесінің сүйемелдеуі бар бірнеше қаріптер орнатылған болады түге. Бірақ кейбір тарихи және екпінделген әріптер (басқа жазулардың транслитерациясында пайдаланылған) болмауы мүмкін.
| Қаріп | Өңдеме | Жазу |
|---|---|---|
| Arial Unicode MS [1] |
|
|
| Lucida Sans Unicode [2] | ||
| Tahoma [3] | ||
| Microsoft Sans Serif [4] |
- Arial Unicode MS
- өте көп жазу түрлерін сүйемелдейді, бірақ кернингі жетіспейтіндіктен және жымдастырылмағандықтан, сапасы Arial қаріпінен төменірек. Бұнда екі есе кең диакритикалар бұрыс әріптерінің үстіне түсетін және ё кіші әрібі орнынын жылжыған кішкене қателер бар.
- Lucida Sans Unicode
- әріп жиынтығы Arial Unicode MS қарпінен кемдеу, айтқанда қазақ жазуындағы кирил Ә, ә, Ө, ө әріптері жоқ, бірақ оқуға жеңілдеу.
- Tahoma
- әріп жиынтығы Arial Unicode MS қаріпінен кемдеу, араб әріптері әсіресе бас тақырыптарда асты-үсті кесіліп көрінуі мүмкін, бірақ басқалары оқуға жеңілдеу.
- Microsoft Sans Serif
- тарихи және екпінделген латын әріптерін ең жақсы сүйемелдейді. (Аңғартпа: бұл қаріпті Windows амалдық жүйеде арнайы қолданатын MS Sans Serif деген нүктеліндірген қаріппен шатыстырмау қажет.)
Қатынаулы басқа юникод қаріптер[қайнарын өңдеу]
| Қаріп | Қаріп түрі | Мысалы | Лицезиясы | Пішімі | Белгілемесі |
|---|---|---|---|---|---|
| Code2000 1.16 | sans-serif | Shareware | TrueType | Unicode | |
| Everson Mono 3.2b4 | monospace | Shareware | TrueType | Unicode | |
| TITUS Cyberbit Basic | serif | Non-commercial | Unicode 4.0 |
| Қаріп | Қаріп түрі | Лицезиясы | Пішімі | Белгілемесі |
|---|---|---|---|---|
| DejaVu | ||||
| FreeFonts |
Жазу жүйелері[қайнарын өңдеу]
Қиыр Шығыс[қайнарын өңдеу]
| Script | Correct rendering | Your computer |
|---|---|---|
| Дәстүрлі қытай жазуы | 
|
人人生來自由， |
| Жеңілтілген қытай жазуы | 
|
人人生来自由， |
| Жапон | 
|
すべての人間は、生まれながらにして自由であり、 |
| корей | 
|
모든 인간은 태어날 때부터 |
Етиопиялық[қайнарын өңдеу]
Етиопиялық буындық жазуы орталық-шығыс Африканың амхара, билен, оромо, тигре, тигриния және басқа тілдер үшін пайдалынады. Бұл классикалық Геез тілінің (қазір тек ғибадат тілі есебінде пайдаланылады) жазуынан дамып шыққан.
| Қаріп | Мысалы | Лицензиясы | Пішімі | Белгілемесі |
|---|---|---|---|---|
| Abyssinica SIL | OFL | OpenType, AAT and Graphite | Unicode 4.1 + SIL PUA | |
| Code2000 1.16 | Shareware | TrueType | Unicode | |
| Ethiopia Jiret | GPL2 | Unicode 3.0 | ||
| Everson Mono | Shareware | TrueType | Unicode | |
| GF Zemen Unicode | GPL2 | TrueType | Unicode | |
| TITUS Cyberbit | Non-commercial | Unicode 4.0 |
Сыртқы сілтемелер[қайнарын өңдеу]
Үндістандық[қайнарын өңдеу]
Төмендегі кестеде сол жағында компьютерде дұрыс бейнеленген жазу, оң жағында сіздің компьютеріңізде нағыз бейнелеуі:
| Жазу | Дұрыс бейнелеуі | Сіздің компьютеріңіз |
|---|---|---|
| Bengali | 
|
ক + ি → কি |
| Devanāgarī | 
|
क + ि → कि |
| Gujarati | 
|
ક + િ → કિ |
| Gurmukhī | 
|
ਕ + ਿ → ਕਿ |
| Kannada | 
|
ಕ + ಿ → ಕಿ |
| Malayalam | 
|
ക + െ → കെ |
| Oriya | 
|
କ + େ → କେ |
| Tibetan | 
|
ར + ྐ + ྱ → རྐྱ |
| Tamil | 
|
க + ே → கே |
| Telugu | 
|
య + ీ → యీ |
Мианма[қайнарын өңдеу]
Қаріптер[қайнарын өңдеу]
| Font | License | Unicode | OpenType | AAT | Graphite |
|---|---|---|---|---|---|
| MyaZedi | |||||
| WinSystems | |||||
| MPH Yangon | |||||
| UniBurma | |||||
| Padauk | |||||
| ZawGyi |
Ерекше жағдайлар[қайнарын өңдеу]
Esperanto[қайнарын өңдеу]
| in edit box | in database and output |
|---|---|
| S | S |
| Sx | Ŝ |
| Sxx | Sx |
| Sxxx | Ŝx |
| Sxxxx | Sxx |
| Sxxxxx | Ŝxx |
Mediawiki installations configured for Esperanto use UTF-8 for storage and display. However when editing the text is converted to a form that is designed to be easier to edit with a standard keyboard.
The characters for which this applies are: Ĉ, Ĝ, Ĥ, Ĵ, Ŝ, Ŭ, ĉ, ĝ, ĥ, ĵ, ŝ, ŭ. you may enter these directly in the edit box if you have the facilities to do so. However when you edit the page again you will see them encoded as Sx. This form is referred to as «x-sistemo» or «x-kodo». In order to preserve round trip capability when one or more x's follow these characters or their non-accented forms (A, G, H, J, S, U, c, g, h, j, s, u), the number of x's in the edit box is double the number in the actual stored article text.
For example, the interlanguage link [[en:Luxury car]] to en:Luxury car has to be entered in the edit box as [[en:Luxxury car]] on eo:. This has caused problems with interwiki update bots in the past.
Румын[қайнарын өңдеу]
The Romanian alphabet contain an S-comma (Ș ș) and T-comma (Ț ț). These character were added to Unicode 3.0 at the request of the Romanian standardization institute. Font support for these characters is poor, so the Romanian Wikipedia represents these letters with an S-cedilla (Ş ş) and T-cedilla (Ţ ţ) instead.[1]
Түсініктемелер[қайнарын өңдеу]
- ↑ See also ro:Wikipedia:Diacritice