Фертё-Ханшаг
| Фертё-Ханшаг маж. Fertő–Hanság Nemzeti Park | |
 | |
| ХТҚО санаты — II (Ұлттық парк) | |
| Жалпы мағлұмат | |
|---|---|
| Ауданы | 237,44 |
| Құрылған уақыты | 1991 |
| Сайты | https://www.ferto-hansag.hu/ |
| Орналасуы | |
| 47°48′02″ с. е. 16°44′05″ ш. б. / 47.80056° с. е. 16.73472° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°48′02″ с. е. 16°44′05″ ш. б. / 47.80056° с. е. 16.73472° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Мажарстан |
 Фертё-Ханшаг Ортаққорда | |
Фертё-Ханшаг (маж. Fertő–Hanság Nemzeti Park) — Мажарстанның солтүстік-батысындағы, Аустриямен шекарадағы, Дьёр-Мошон-Шопрон округіндегі ұлттық саябақ. Ұлттық парк 1994 жылы ашылған, 235,88 км² аумақты алып жатыр. Фертё көлінің айналасындағы саябақ аумағы Аустрияның Нойзидлерси-Зеевинкель ұлттық паркімен іргелес орналасқан. Көл және оның айналасы ЮНЕСКО-ның әлемдік мәдени мұра тізіміне енгізілген.
Парк екі үлкен аумақтан тұрады: Фертё көлінің айналасындағы аумақ және Ханшаг аймағы. Саябаққа ұйымдастырылған экскурсия арқылы баруға болады.
Фертё
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Фертё көлі (маж. Fertő-tó, нем. Neusiedler See) – Орталық Еуропадағы төртінші үлкен көл, бірегей биосфералық резерват. Көлдің ауданы шамамен 315 км², орташа тереңдігі шамамен бір метр. Көлдің беті 88% қамыспен жабылған, ол арқылы қайықтар өтетін арнайы жолдар бар. Көлге бірнеше ағындар құяды, көлден ағысы реттеледі, Дунай бассейнімен канал арқылы жалғасады. Фертё – Еуропадағы ең батыстағы жалпақ тұзды көл. Көлдің суы өте тұзды, оның деңгейі үлкен ауытқуларға ұшырайды – тарихта бірнеше рет ол толығымен құрғақ болған (соңғы рет 1870 ж.).
Көлде балықтың 15 түрі мекендейді (ең көп таралғаны – ақбас, көксерке және тұқы. Көлдің суы омыртқасыз жануарлардың алуан түріне бай, ал қамыс тоғайларында сирек кездесетін жәндіктердің әртүрлі түрлері мекендейді.
Табиғи жағдайда Фертё көлінде ұя салатын және қоныс аударатын құстардың 300-ден астам түрін байқауға болады, оның ішінде аққұтандардың көптеген түрлері (соның ішінде үлкен ақ), сонымен қатар қасық тұмсықтар, жабайы қаздар, қарақұйрықтар, аққұбалар, ителгілер және басқалары бар.
Маусымдық көші-қон кезінде бұл жерде шұңқыр, бұршақ шағалалары мен шүрілдектер тоқтайды. Сирек кездесетін құс түрлерінің ішінде қызыл төсті қазды, аққұйрықты қыран мен қарақұйрық бар.
Көл жағасында білім беру жолы салынды, одан орнитологтар мен саябаққа келушілер қорық биосферасын бақылай алады.
Көлдің батыс жағасын бойлай Ежелгі Рим дәуірінен 1948 жылға дейін көптеген карьерлерде өндірілген әктастардан тұратын Фертемелек жотасы өтеді. Төбелер орманмен жабылған және өте көркем, оларда сирек кездесетін өсімдіктердің көптеген түрлері өседі.
Көлдің оңтүстік-шығысына қарай бірте-бірте Ханшагқа айналатын тұзды далалар созылып жатыр. Бұл аумаққа тән ерекшелігі су тасқыны кезінде ол толығымен дерлік су астында жасырылады, содан кейін жазда ол бірте-бірте құрғап, бірқатар тұзды көлдерді құрайды. Көлдер күзге дейін толық құрғағанша бірте-бірте кішірейеді, ал тұз концентрациясы артады.
Ханшаг
[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ханшаг – Фертё көлінің оңтүстік-шығысындағы батпақты, жазық аймақ. Оның сыртқы түрі шымтезек көлдерімен және мезгіл-мезгіл сумен жабылған және көптеген аралдарды құрайтын аласа батпақтардан тұрады. Ханшагтың топырағы шымтезек.
Ханшаг екі үлкен бөліктен тұрады: Капуварски хан және Лебенски хан. Ханшагтың оңтүстігінде Репце өзенінің жайылмасы, ал өзен жағасында Чафорди реликті орманы орналасқан.
Ханшагтың флорасы мен фаунасы алуан түрлілігімен және сақталуының жоғары дәрежесімен ерекшеленеді. Мұнда, Фертё көліндегі сияқты, ормандарда көптеген суда жүзетін құстарды, бұғылар мен жабайы шошқаларды, ал бұғылар табындарын, сұр мажар бұқалары мен Рацка қойларын Хортобадь ұлттық саябағындағы сияқты ашық жайылымдарда жайылып жүргенін байқауға болады.
Ханшаг бойында бірнеше білім беру жолдары бар.