Флегмона

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Флегмона (көне грекше: φλεγμονή — қабыну) — дәнекер тінде болатын қабыну.

Флегмона адамда, көбінесе, тері астындағы, алақан, табан, мойын, жамбас қуысында, т.б. жерлерде орналасқан майлы және дәнекер тіндерді зақымдайды. Флегмонаның бітеу жарадан айырмашылығы іріңді қабынудың басқа аймақтардан (тіндерден) шектейтін анық шекарасы болмайды. Аурудың қоздырғыштарына: стафилококк, стрептококк, анаэробты және іріңді микробтар, ішек таяқшалары жатады. Микробтар тіндерге әр түрлі жарақаттардың салдарынан зақымданған тері, кілегей қабаттары арқылы немесе бітеу жара, көршиқан, шиқан, т.б. аурулардың іріңді ошақтарынан қан арқылы енеді.

Флегмония диабет, витамин жетіспеушілік, организмнің әр түрлі себептерден әлсіреуі сияқты жағдайлардан жиі дамиды. Қабыну процесінің барысына қарай флегмона: серозды, іріңді, т.б. түрлерге бөлінеді. Аурудың жалпы белгілері: қабыну ошағы пайда болған жер ісініп, дене қызуы көтеріледі. Ауырған жердің терісі қызарады, бірақ бір ерекшелігі, оның қалыпты тіндерден бөлініп, нақ көзге көрінетін анық шекарасы байқалмайды. Ауру үдеген сайын науқастың дене қызуы жоғарылап, басы ауырады, ұйқысы қашып, асқа тәбеті болмайды. Флегмонаны дер кезінде емдемесе, ол адам өміріне өте қауіпті. Егер ауру асқынып кетсе, организмде сепсистің дамуына әкеледі. Бет, мойын аймағындағы флегмона асқынып кетсе миға зақым келуі мүмкін. Саусақтардағы флегмонаның ауыр түрінен саусақтар бүгіліп-жазылу қимылын жоғалтады. Флегмонаны емдегенде негізінен хирург. операция жасалынады. Ауру асқынбаған жағдайда қабынған жерге әуелі суық, одан кейін жылу басады, антибиотиктер береді.[1][2]

Патологанатомиялық көрінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тіндердің некрозын көрсететін өзгерістер жұмсақ дәнекер тінінде жалғасуда. Микробтардың түріне қарай ұлпалардағы өзгерістерді ажыратуға болады. Мысалы, анаэробты инфекция болса, газ көпіршіктері көрінеді, ал іріңді көпіршіктерде шіріген тіндер жағымсыз иіспен бірге жүреді. Абсцесстен айырмашылығы, флегмонаның қабынған капсуланың айқын шекарасы болмайды (флегмоналық процеске тән барлық қабыну өзгерістерін целлюлитпен шатастырмау керек, бұл тері асты май қабатының іріңсіз қабынуын білдіреді және дәнекер тінінің жұқа қабаты арқылы таралады. жасушааралық кеңістікке).

Флегмонаның кейбір түрлері олардың таралуына жол бермеуіне немесе басқа аспектілеріне байланысты белгілі бір атауға ие. Мысалы, перитоне флегмонасы, сәбилердің флегмонасы, т.б.

Клиникалық көрінісі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ауру кенеттен басталып, ауырсынумен, бұлшықеттердің тартылуымен, әлсіздікпен және температураның 40°C дейін көтерілуімен бірге жүреді. Қабыну орнында ісіну пайда болады, ауырсыну инфильтраты пайда болады, аяқ-қолдар зақымдалған кезде олардың қызметі күрт төмендейді. Инфильтрат аймағындағы тіндердің іріңді қабынуы, ағзаның интоксикациясымен, бірте-бірте күшейеді. Терең флегмоналар, мысалы, кіші жамбас флегмонасы немесе іш пердесінің артындағы майдың флегмонасы өте қауіпті, өйткені олар қауіпті асқынуларға әкелуі мүмкін. Баланың флегмонасы да ерекшелік емес. Ол септикалық жағдайдың кенеттен басталуымен және тері астындағы май қабатының некрозының күшеюімен сипатталады. Некроздық ошақтың бірте-бірте жазылмауы нәтижесінде жара өзіндік түске ие болады, оның жиектері сыртқа шығып, қисық пішінді алады, грануляциялық тіндер, бұлшықеттер, жара астындағы ашық сүйектер көрінеді.

Профилактикасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Терінің гигиенасы және микрожарақаттарды емдеу, пиодерманы және инфекцияның басқа да жергілікті ошақтарын уақтылы емдеу.

Тағыда қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Стоматология терминдерінің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. – Алматы, Қазақстан, 1991. ISBN 5-615-00789-3
  2. Патологиялық анотомия терминдерінің орысша – латынша – қазақша түсініктеме сөздігі.- Ақтөбе. ISBN 9965-437-40-8