Флюорит
| Fluorite | |
|---|---|
 | |
| Негізі | |
| Санаты | Минерал |
| Химиялық формуласы | CaF2 |
| Strunz classification | 03.AB.25 |
| Crystal symmetry | Isometric H–M Symbol 4/m 3 2/m |
| Unit cell | a = 5.4626 Å; Z=4 |
| Ерекшеліктері | |
| Түсі | Colorless, white, purple, blue, green, yellow, orange, red, pink, brown, bluish black; commonly zoned |
| Кристал пішіні | Occurs as well-formed coarse sized crystals also nodular, botryoidal, rarely columnar or fibrous; granular, massive |
| Сингониясы | Isometric, cF12, SpaceGroup Fm3m, No. 225 |
| Twinning | Common on {111}, interpenetrant, flattened |
| Үгітіндісі | Octahedral, perfect on {111}, parting on {011} |
| Агреттары | Subconchoidal to uneven |
| Беріктігі | Brittle |
| Моль шкаласы бойынша минерал қаттылығы | 4 (defining mineral) |
| Streak | White |
| Diaphaneity | Transparent to translucent |
| Үлес салмағы | 3.175–3.184; to 3.56 if high in rare-earth elements |
| Оптикалық сипаты | Isotropic; weak anomalous anisotropism |
| Refractive index | 1.433–1.448 |
| Fusibility | 3 |
| Басқа сипаттамалары | sometimes phosphoresces when heated or scratched. Other varieties fluoresce |
| Дереккөздер | [1][2][3][4] |
Флюорит (лат. fluorum — фтор), балқытқыш шпат — фторидтер тобына жататын минерал. Химия формуласы: CaF2; құрамында: Ca — 51,33%, F — 48,67%, қоспалары: U, Mn, Cl. Кубтық сингонияда кристалданып, кристалдары куб, октаэдр, пирамидалды гексаэдр пішінді, ал агрегаттары топырақ тәрізді тығыз масса, сояу, друза түрінде болып келеді. Кубтың төбелері мен қырларында Са мен F орналасып, кальцийдің әр ионы фтордың 8, ал фтордың әр ионы кальцийдің 4 ионымен қоршалған. Құрамында сан алуан минералдар[5] мен элементтердің болуына орай Флюориттің түсі әр түрлі болып келеді, көбінесе түссіз, солғын сары, жасыл, күлгін, шыныдай жылтыр. Қатт. Моос шкаласы бойынша 4, морт сынғыш, тығызд. 3,180 г/см3; жіктілігі жақсы жетілген. Флюорит гидротермалдық, пневматолиттік процестер кезінде кентас желілерінде, грейзендерде, пегматиттерде түзіледі. Флюорит металлургияда флюс ретінде, керамикада эмаль, фторлы қосылыстар, криолит алуға қолданылады. Оптикика Флюориттен арнаулы линзалар, объективтер, спектрографтар мен лазерлердің призмалары жасалады. Қазақстанда Флюориттің Құланкетпес, Тасқайнар, Солнечное, т.б. кең орындары барланған. Флюоритті Үлбі металлуия з-ты пайдаланады.[6]
Флюорит — фторидтер класына жататын минерал. Химиялық формуласы:СаҒ2. Сингониясы — текшелік, кристалдары — текше, кейде октаэдр, додекаэдр;агрегаттары — сеппе күйінде, тұтас түйірлімасса. Түсі — күлгін, жасыл, сары, көгілдір,түссіз; жылтырлығы — шыныдай; қаттылығы — 4, жіктілігі жетілген, меншікті салмағы — 3,18. Гидротермалық және шөгінді жолмен қалыптасады. Флюорит металлургияда, оптикада пайдаланылады. [7]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Fluorite at Handbook of Mineralogy
- ↑ Дереккөз қатесі: Жарамсыз
<ref>тегі; no text was provided for refs namedMindat - ↑ Fluorite at Webmineral
- ↑ Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, pp. 324–325, 20th ed., ISBN 0-471-80580-7
- ↑ Кристаллография, минералогия, петрография. Бұл кітап Абай атындағы Қазақтың мемлекеттік педагогты институтының, география факультетінде оқылған лекциялардың негізінде жазылды, 1990. ISBN 2—9—3 254—69
- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том
- ↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайышов — Алматы: "Мектеп" баспасы" ЖАҚ , 2003. — 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |