Хайят Тахрир аш-Шам
| Хайят Тахрир аш-Шам | |
| Құрылуы: |
|
|---|---|
| Мүшелерінің саны: |
|
| Штаб-пәтері: | |
| Жақтастары: |
|
| Қарсыластары: | |
Хайят Тахрир аш-Шам (ХТШ; араб.: هيئة تحرير الشام; Левантты азат ету ұйымы) — сунниттік исламшыл (салафиттік) топ, Сирия азаматтық соғысына қатысатын.
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ұйым 2017 жылғы 28 қаңтарда Джабхат Фатх аш-Шам (бұрынғы ан-Нусра майданы), Ансар ад-Дин, Джейш ас-Сунна, Лива әл-Хакк және Нур ад-Дин әз-Зенки топтарының бірігуі нәтижесінде құрылған.[1] Кейін қосымша топтар мен жеке тұлғалар да қосылды. Қазіргі уақытта біріккен топты Джабхат Фатх аш-Шам және Ахрар аш-Шамның бұрынғы көшбасшылары басқарады, дегенмен жоғарғы қолбасшылықта басқа топтардың өкілдері де бар.[2] Кейіннен Ансар ад-Дин[3] мен Нур ад-Дин әз-Зенки[4] Тахрир аш-Шамнан бөлініп кетті.
Хайят Тахрир аш-Шам құрылғаннан кейін оның жақтастарына қарсы бірқатар кісі өлтірулер орын алды. Бұған жауап ретінде ХТШ Идлибтегі билігін нығайтқан әл-Қағидаға адал топтарға қарсы репрессиялар жүргізді. Сол уақыттан бері ХТШ «сирияландыру» бағдарламасын жүзеге асыратын, оның мақсаты — тұрақты азаматтық әкімшілік құру, түрлі қызмет көрсету, гуманитарлық ұйымдармен байланыс орнату және құқықтық тәртіпті сақтау. Тахрир аш-Шамның стратегиясы Сириядағы аумақтық бақылауды кеңейту, басқару жүйесін орнату және халық қолдауын жинауға негізделген. 2017 жылы ХТШ Астанадағы келіссөздері аясында бітімгерлік келісіміне сәйкес, Түркия әскерлеріне Солтүстік-Батыс Сирияда патруль жасауға рұқсат берді. Бұл саясат оны әл-Қағиданың Сириядағы қанаты Хурас ад-Динмен қақтығысқа алып келді. 2022 жылы ХТШ шамамен 6000-нан 15 000-ға дейін мүшесі бар деп есептелді.
2017 жылдан 2024 жылға дейін Хайят Тахрир аш-Шам Сирия құтқару үкіметіне адал болғанын жариялады.[5][6] Дамаск құлауынан кейін СҚҮ орнына Сирияның өтпелі үкіметі келді. 2021 жылдан бастап Асад құлуына дейін ХТШ Сириялық оппозицияның ішіндегі ең күшті әскери фракция болды.[7]
2018 жылғы 31 мамырда АҚШ мемлекеттік департаменті бұл ұйымды лаңкестік ұйым деп таныды.[8]
2018 жылғы тамызда Түркия бұл ұйымды лаңкестік ұйым деп таныды. Соған қарамастан, түрік әскері ұйыммен ынтымақтастығын жалғастырып, оларды Сириядағы әл-Қағида, Ислам мемлекеті және басқа да жиһадтық қарулы топтарға қарсы күресте одақтас ретінде қарастырды.[9][10]
2020 жылғы 4 маусымда Ресей Жоғарғы соты бұл топты лаңкестік деп танып, Ресей аумағында тыйым салды.[11]
Құрылымы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Хайят Тахрир аш-Шамға кіретін топтар:
- Джебхат Фатх аш-Шам
- Ансар аш-Шам
- Джейш-әл-Мухаджирин уәл-Ансар
- Аджнад әл-Кавказ
- Катаиб Ибад ар-Рахман
- Мальхама Тактикал
- Лива әл-Хакк
- Джейш ас-Сунна
- Кавафиль Шухада
- Лива Аббас
- «Орталық таудың еркін адамдары»
- Сарая әл-Акса
- Катиба Асвад әл-Харб
- Джаамат Фурсан әл Сунна
- Джемати Албан
- Лива Тамкин
- Катиба Ахмад Афсана
- Катиба Талибан
- Лива шахид Мухаммад әл-Асфурах
- Асаад әл-Хиляфа
- Лива Абу Ислам
- Лива әл-Хаттаб
- Лива Хузайфа ибн әл-Яман
- Катиба Фурсан аш-Шам
- Катиба Рия әл Джаннат
- Джамаат Г’ураба
- Катиба Таухид уәл-жиһад
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Al Qaeda and allies announce 'new entity' in Syria | FDD's Long War Journal (ағыл.). www.longwarjournal.org (28 January 2017). Тексерілді, 24 наурыз 2021. Мұрағат көшірмесі 28 қаңтардың 2017 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Staff, Reuters. Syria Islamist factions, including former al Qaeda branch, join forces: statement, Reuters (28 қаңтар 2017). Тексерілді 24 наурыздың 2021. Мұрағат көшірмесі 28 қаңтардың 2017 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ New component split from "Hay'at Tahrir al-Sham" (ағыл.). Call Syria (9 February 2018). Тексерілді, 24 наурыз 2021. Мұрағат көшірмесі 31 мамырдың 2018 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Nour e-Din a-Zinki defects from HTS, citing unwillingness to end rebel infighting (ағыл.). Syria Direct. Тексерілді, 24 наурыз 2021. Мұрағат көшірмесі 21 сәуірдің 2021 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ The Syrian General Conference Faces the Interim Government in Idlib (ағыл.). Enab Baladi (18 September 2017). Тексерілді, 13 желтоқсан 2017. Мұрағат көшірмесі 23 қарашаның 2017 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Syria news. Shaam network- www.shaam.org. Тексерілді, 18 қыркүйек 2020. Мұрағат көшірмесі 9 қазанның 2018 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Hay'at Tahrir al-Sham. Стэнфорд университеті. Мұрағат көшірмесі 22 наурыздың 2023 Wayback Machine мұрағатында
- ↑ Amendments to the Terrorist Designations of al-Nusrah Front (ағыл.). АҚШ Мемлекеттік департаменті. Тексерілді, 29 қараша 2024.
- ↑ Containing Transnational Jihadists in Syria’s North West | Crisis Group (ағыл.) (7 March 2023).
- ↑ Key characteristics of Turkish use of Syrian armed proxies | Strategies of Turkish proxy warfare in northern Syria.
- ↑ Единый федеральный список организаций, в том числе иностранных и международных организаций, признанных в соответствии с законодательством Российской Федерации... (орыс.). Тексерілді, 3 тамыз 2022. Мұрағат көшірмесі 3 ақпанның 2016 Wayback Machine мұрағатында