Халиуллаға хаты

Халиулла-Абайдың інісі, қ. Өскенбаев.

Халиуллаға хаты - Абайдың Омбыдағы кадет корпусында оқитын інісі Халиуллаға (қ. Өскенбаев) 1866 ж. 8 наурызда жазған хаты. Петербургтегі Күншығыс халықтарын зерттеу ин-тының кітапханасында сақтаулы бұл хатты акад. Ә. Марғұлан тапқан. Кітапханада мұнымен бірге Абайдың Халиуллаға әкесі Құнанбай атынан жазған хаты және ақын аулының молдасы Ғабитханның хаты сақталған. Бұл аса құнды құжаттар кітапханаға 19 ғ-дың 60-жылдары Петербург үн-тінің проф. И. Н. Березин арқылы келіп түскен. Ал, Березинге Омбыдағы кадет корпусы Күншығыс тілдерінің оқытушысы, қазақстандық педагог Н. Ф. Костелецкий жіберген. Халиулламен жақсы қарым-қатынаста болған Косталецкий шәкіртінен қазақтың көне қиссаларын, билер сөздерін, Абай өлеңдерін көшіртіп алған да, баспадан шығару үшін Березинге жіберіп тұрған.

Халиулла - Құнанбайдың Айғыз деген әйелінен туған баласы. Білім қуған інісімен идеялық үлкен ынтымақта болып, сол арқылы орыс әдебиеті мен мәдениетінен көп мағлұмат алған ақын оны өте жақсы көріп, мақтан тұтқан, үлкен қалаларға барып білім алуына көмек көрсеткен. Оған жазған хатында да сол бауырластық ықыласы, оқудағы азаматтың болашағына деген үміт-арманы айқын аңғарылады. Хатты асығыстау жағдайда, Аягөз қаласында жазған. Хат алғаш рет ақын шығармаларының 1961 жылғы бір томдық толық жинағында жарияланды. Кейінгі басылымдарында ешқандай текстол. өзгеріс байқалмайды.