Химик

Ұлы химик Дмитрий Иванович Менделеев

Химик — элементтердің өзгеруі, олардың бір-біріне әсері, көптеген формулалармен және сынауықтармен жұмыс істейтін ғалым. Химик – арнайы немесе жоғары білімі бар, химияны ғылым ретінде зерттеуге дайын, сондай-ақ химикаттармен жұмыс істеудің іскерлік-дағдыларын меңгерген ғалым немесе маман.

Химик химиялық реакциялар және ядролық жарылыстар кезінде жүретін үрдістерді түсіну үшін физика мен химиядан білімнің қажетті көлемін білуі керек. Химик маман химияның түрлі салалары бойынша мамандандырылады: зерттеу заты бойынша және химияның қолданылуы бойынша. Мысалы, химик-органик көміртегінің қосылыстары мен олардың түрленулерін зеттейді.

Сипаттамасы

Химияда ғылым ретінде бірнеше бөлімдер бөлінеді: агрохимия, биохимия, физикалық химия, фотохимия, нанохимия және басқалар. Тиісінше, мамандар алдына қойылған міндеттер де әр түрлі:

• тәжірибелер, синтез, талдау, нәтижелерді өңдеу кезінде заттарды, қосылыстарды және олардың қасиеттерін зерттеу;
• өндіруші талап ететін қасиеттері мен құрылымымен материалдар мен бұйымдарды әзірлеу және құру;
• заттардың сапасын және олардың халық шаруашылығында қолданылуын сараптау;
• жаңа дәрілік заттарды және биологиялық белсенді қоспаларды әзірлеу және зерттеу;
• сериялы өндіріс, шикізат пен басқа материалдар өндірісіндегі өндірістік процестердегі химиялық процестерді технологиялық бақылау;
• қоршаған ортаны қорғау, шығарындыларды бақылау, қалдықтарды сақтау және жою саласындағы зерттеулер.

Қазіргі химия бес ірі бөлімнен тұрады:

• аналитикалық химия,
• бейорганикалық химия,
• органикалық химия,
• физикалық химия,
• техникалық химия.

Тарихы

Химия жаратылыстану ғылымдарының бағыттарының бірі ретінде адамға қоршаған әлем туралы білуге көмектесуге арналған. Заттар, олардың құрылымы, қасиеттері, химиялық реакциялардың нәтижесіндегі өзгерістері, бұл жағдайда жұмыс істейтін заңдылықтар - мұның бәрі және тағы басқалары химия ғылымымен зерттеледі. Енді осы саланың мамандарынсыз жасай алатын бір саланы да елестету қиын. Бұл ғылым ежелгі дәуірде, шамамен 5 мың жыл бұрын Египет пен Месопотамияда пайда болды. Ал одан ертерек, өздерінің дамуының басында адамдар, мысалы, жану мен қайнатуды қамтитын қарабайыр химиялық тәжірибелер жүргізді. Орта ғасырларда ізденімпаз ақыл-ойлар алтынмен, тіпті өлмес эликсир алуға ұмтылып, алхимиямен айналысқан. Бұл ғылымның көп бөлігі аңыздар мен дәстүрлерге негізделгенімен, іс жүзінде бұл бірдей химия болды. Инквизиция оны сиқырмен және бақсылықпен теңестірді, сондықтан бұл кәсіппен айналысуға батылы барлардың бәрін аяусыз қудалады. Қазіргі заманға жақын формада химия 17 ғасырда ғана пайда болды.

Қазіргі химияның атасы деп францкз ғалымы Антуан Лоран Лавуазье (1743-1794) саналады. Ол оттегі газын ашты, оған "оттек" атауын берді. Оттегінің жану үрдісіндегі рөлінің маңыздылығын сипаттады. Ол "Химиядағы номенклатура әдісінің" маңыздылығын көрсетті.

Қандай мамандықтар бойынша білім алу керек

Химиктер жоғары және орта арнаулы оқу орындарында даярланады. Колледжден немесе мектептен кейін сіз химиялық өндіріс бойынша жұмысқа тұра аласыз – мысалы, химик-инженер, химик-зертханашы, химик-технолог, химик. Университет түлектерінің кәсіби мүмкіндіктері кең: олар жауапты және жоғары ақы төленетін орындарға жүгіне алады. Оқу орнын таңдамас бұрын, қалай болғанда да, сізді қызықтыратын бағыт туралы шешім қабылдаған жөн. Мүмкін болатын нұсқалар: «биотехнология», «органикалық заттардың химиялық технологиясы», «бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы», «фундаменталды және қолданбалы химия», «геохимия», «фармацевтикалық химия», «мұнай химиясы» және басқалар.

Міндеттер ауқымы

Көп жағдайда химиктер зертханаларда жұмыс істеуге мәжбүр болады, олар ғылыми-зерттеу институттарының, металлургиялық немесе фармацевтикалық зауыттардың, химиялық немесе тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарының, тау-кен байыту фабрикаларының және басқа ұйымдардың құрылымдық бөлімшелері болуы мүмкін. Маман құрал-жабдықтармен, барлық заттармен және реактивтермен зертханалық жұмыс техникасын зерделеуге міндетті, өйткені химиялық қосылыстармен әрекеттесу қауіпті және қауіпсіздік шараларын сақтауды талап етеді. Инженерлік мамандықтардың химиктері өндіріс орындарында тікелей жұмыс істейді және өндіріс технологиясының сақталуын бақылайды, шикізаттың, материалдардың, жартылай фабрикаттардың, дайын өнімнің сапасын бақылайды, ақауларға жауап береді, оның себептерін анықтайды және жояды. Жалпы айтқанда, химиктің міндеттері:

• зертханалық зерттеулер;
• өнімнің сапасын бақылау;
• технологиялық карталарды құру;
• өндірістік бақылау;
• индустриялық технологияларды дамыту және т.б.

Химия фундаменталды ғылым болғандықтан, кәсіби міндеттердің ауқымы оның жұмыс істейтін саласына байланысты айтарлықтай өзгеріп отырады.