Хорасан стилі

Хорасан стилі Иранның сәулет өнерінде Х.қ.ж.с. алғашқы ғасырларында пайда болды. Бұл стиль х.қ.ж.с. 4 ғасырға дейін жалғасын тапты. Сол заманның мәдениеті жайлы мына мәселені айта кеткен жөн: мәдени-әдеби өзгерістер сол замандағы Хорасан аймағында орын алды. Хорасан ол кезде өте үлкен аймақты алып жатты. Ислам сәулет өнерінің алғашқы үлгілері сол аймақта пайда болды және сол жерден Иранның басқа аймақтарына таралды. Егер сол замандағы сәулет құрылыстарын нақтылап қарайтын болсақ, барлығына ортақ ерекшеліктерді көруге болады. Ислам келгеннен кейін исламдық құндылықтар ел арасына таралып, ғимараттар халықтың күнделікті тұрмысына жақындай түсті.

Парттардың сәулет стилінде де белгілі бір дәрежеде халықтың күнделікті тіршілігі көрініс тапса да, Ислам келгеннен кейін бұл құндылықтар көбірек көріне бастады. Хорасан стилінде өте үлкен де салтанатты ғимараттарды салу тоқтатылды деп айтса болады. Олардың орнына қарапайымдау ғимараттар салынды.

Тарихи дәуір тұрғысынан Хорасан сәулет өнерінің стилі Сасанидтер дәуірінің соңына дейін, яғни х.қ.ж.с. 389 жылына (999 жылы) дейін Иранның түкпір-түкпірінде, әсіресе Хорасан мен Иранның орталық бөлігінде қолданыста болды, соның алғашқы үлгісі негізінде көптеген туындылар салынды. Бізге жеткен ескерткіштердің көбі – мешіт. Уақыт өте келе олардың іші әртүрлі өрнектермен безендірілді. Исфаханның орталық мешіті, Ардастан мешіті, Нами мешіті, Нейриз мешіті – осы заманның ең маңызды ғимарттарының бірі болып табылады.

Тағы қараңыз

• Фахрадж мешіті
• Тарихана мешіті