Чистопол ауданы
| Аудан | |
| Чистопол ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Кіреді | |
| Енеді |
12 а/к (1986) |
| Әкімшілік орталығы |
Чистополье ауылы |
| Тарихы мен географиясы | |
| Құрылған уақыты | |
| Таратылған уақыты | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
8 987 адам (2009) |
Чистопол ауданы — 1955-1997 жылдары бұрынғы Көкшетау облысының оңтүстік-батыс бөлігінде болған әкімшілік бірлік. Жері 4,1 мың квадрат км. Халқы 23,1 мың (1976). Құрамында 11 ауылдық, селолық кеңес, 10 кеңшар болған. Орталығы – Чистополье ауылы.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Әкімшілік орталығы Чистополье ауылында болған Чистопол ауданы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1955 жылғы 22 қазандағы Жарлығына сәйкес Қазақ КСР-нің Көкшетау облысының құрамында құрылды. Аудан құрамына Арықбалық ауданының Ковыльный, Сокологоров, Тахтаброд және Рузаев ауданының Бұрлық, Октябрь, Чистопол, Жаркөл, Чапаев ауылдық кеңестері кірді[1].
1956 жылы Қалмақкөл ауылдық кеңесі құрылды.
1957 жылы Приишим, Салқынкөл, Ялта ауылдық кеңестері құрылды. Ковыльный ауылдық кеңесі Тахтаброд ауылдық кеңесіне, Октябрь ауылдық кеңесі Чистополье ауылдық кеңесіне қосылды. Бұрлық ауылдық кеңесі таратылды.
1963 жылы Чистопол ауданына таратылған Арықбалық ауданы қосылды.
1964 жылы Арықбалық, Имантау, Лобанов ауылдық кеңестері Володар ауданына беріліп, Рузаев ауданынан Приишим ауылдық кеңесі қосылды.
1966 жылы Гусаков ауылдық кеңесі Новосветлов болып өзгертілді.
1967 жылы Чапаев ауылдық кеңесі Жданов болып өзгертілді.
1972 жылы Гаршин, Юбилейный ауылдық кеңестері құрылды.
1986 жылы аудан құрамына 12 ауылдық кеңес кірген: Гаршин, Жаркөл, Жданов, Қалмақкөл, Ковыльный, Приишим, Салқынкөл, Сокологоров, Тахтаброд, Чистополье, Юбилейный, Ялты.[2]
1990 жылы Қалмақкөл ауылдық кеңесі Қырымбет болып өзгертілді.
Аудан Көкшетау облысының батыс бөлігінде орналасқан. 1991 жылдан бастап Қазақстан Республикасының Көкшетау облысының құрамына кірді.
1997 жылы 2 мамырда Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Чистопол ауданы жойылды, оның аумағы Көкшетау облысының Целинный (бұрынғы Куйбышев ауданы) құрамына, ал 1997 жылы 3 мамырда Көкшетау облысының бүкіл аумағы, оның ішінде Целинный ауданы Солтүстік Қазақстан облысына қосылды.
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| 1959 | 1970 | 1979 | 1989[3] |
|---|---|---|---|
| 22601 | ▲24593 | ▼22683 | ▼21481 |
Табиғаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жері қыратты, шоқылы жазық. Пайдалы қазындылардан құрылыстық материалдар кездеседі. Климаты тым континенттік. Қаңтардың орташа температурасы – 16 - 17 градус, шілде айында 10 – 20 градус. жылдық жауын-шашын мөлшері 300 мм. Басты өзендері – Есіл, Аққанбұрлық. Ірі көлдері – Сасықкөл, Қалмақкөл, Шөптікөл, Сандықкөл. Жері қара топырақты. Қызылселеу, қайың, терек аралас шоқ орман өседі. Қасқыр, түлкі, қоян, суыр, саршұнақ; құстан қаз, үйрек, тырна тағы басқа мекендейді.
Шарушылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ауданға май, нан зауыттары, баспахана, құрама жем азық цехы, тұрмыстық қызмет көрсететін комбинат, аудан «Сельхозтехника» бірлестігі, құрамамонтаж конструкция комбинаты тағы басқа бар. Ауыл шаруашылық жері 384,3 мың га (1976), оның 269,7 мыңы егістік, 1,6 мыңы шабындық, 113,0 мыңы жайылым. Орманы 2185 га, егісі 232,9 мың га (1975), бұған негізінен дәнді (198,9) және мал азықтық дақылдар егіледі. 1976 жылдың басында 36,7 мың мүйізді ірі қара, 8,9 мың шошқа, 44,6 мың қой-ешкі, 3,2 мың жылқы болды. Автомобиль жолы және темір жол арқылы байланысады.
Ауданда 6 бастауыш, 15 сегіз жылдық, 10 орта мектеп, интернат, пионерлер үйі, спорт мектебі, ауыл шаруашылық кәсіптік техникалық училище, кинотеатр, мәдениет үйі, 25 клуб, 3 автоклуб, 377 кино қондырғы, 46 кітапхана, аудан аурухана, емхана 26 фельдшерлік-акушерлік пункт, 3 дәріхана бар (1976). 1956 жылдан «Голос целинника» газеті шығады.[4]
Сілтеме[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Солтүстік Қазақстан облысының әкімшілік-аумақтық бөліну тарихы туралы анықтамалық (1936 ж. 29 шілде — 2007 ж. 1 қаңтар). — Петропавл, 2007. — 361 б. — ISBN 978-601-7029-04-3.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ КСРО Жоғарғы Кеңесінің тізімдемелері. № 22 (840), 1955 ж.
- ↑ Қазақ КСР. 1986 жылғы 1 қаңтарға әкімшілік-аумақтық бөлінісі
- ↑ Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ↑ Казахстан, М., 1970 (серия «Советский Союз»).