Шеміршек

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Шеміршек

Шеміршек (cartіlage) — адам мен жануарлардың кейбір органдарын біріктіріп тұратын тірек; механикалық қозғалыс қызметіне қатысатын иілгіш серпімді тін.

Шеміршек кейбір омыртқасыздарда (мысалы, басаяқты моллюскаларда) болады. Дөңгелекауыздылар мен шеміршекті балықтардың қаңқасы шеміршектен тұрады. Басқа омыртқалы жануарлардың қаңқасы тек ұрық сатысында шеміршектен дамиды да, туғаннан кейін өсу процесінде сүйектеніп кетеді. Адам мен сүтқоректілерде шеміршек тек буын сыртында, қабырғаның төссүйекке жалғасқан жерінде, бронх, кеңірдек және құлақ қалқанында болады. Шеміршектің клеткааралық заттарының ерекшелігіне қарай үш түрі ажыратылады. Гиалинді шеміршек — қысымға төзімді, бірақ сынғыш келеді; негізінен бұлар ұрық кезінде болады. Талшықты немесе дәнекерлі шеміршек — қысымға (жиырылуға) да, сынуға да төзімді, ол омыртқа, жамбас-мықын буын аралықтарын жалғастырады. Эластинді шеміршек — гиалинді шеміршектен құралады, құрамында созылмалы талшықтар болады. Шеміршектің сыртынан шеміршекқаппен қапталған. Шеміршекқап сыртқы талшықты және ішкі хондрогенді (камбиалды клеткалы) қабаттардан тұрады. Оның құрамында жас шеміршек клеткалары — хондробластар бөлініп, көбею арқылы клеткааралық заттар түзіп, шеміршектің қалыңдап өсуін қамтамасыз етеді. Шеміршек зақымданған жағдайда шеміршек сырты тінінің өсуі арқылы бұрынғы қалпына келеді.[1]


Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]