Шерқала (тау)
| Шерқала қыраты | |
 Шерқала қыраты | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Пайда болған кезеңі | |
| Ұзындығы |
95-100 км |
| Ені |
15-20 км |
| Ең биік шыңы | |
| Биіктігі |
332 м |
| Орналасуы | |
|
44°15′23″ с. е. 52°00′22″ ш. б. / 44.25639° с. е. 52.00611° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 44°15′23″ с. е. 52°00′22″ ш. б. / 44.25639° с. е. 52.00611° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Елдер | |
|
| |
|
| |
Шерқала қырқасы, Шырқала қырқасы — Жем өзеннің орта бөлігінің шығысындағы бұйратты қырқа.
Гегорафиялық орны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Маңғыстау облысы Маңғыстау ауданы Шетпе аулының жанында. Оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай 95-100 км шамасында созылып жатыр, ені 15-20 км. Абсолюттік биіктігі 332 м (Астаусалды тауы).
Геологиялық құрылымы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Төңкерілген кеседей қырқа палеоген дәуірінің әктасты, сазбалшықты жыныстарынан түзілген. 1851 жылғы геологиялық экспедицияның құрамында Маңғыстауда болған поляк революционері Б. Залесский: “Шерқалаға алыстан қарағанда, Римнің керемет пантеондарын, ежелгі замандардың ескерткіштерін көргендей боласың. Жақындап келгенде, жеке қабырғалардың колонналарын, қираған мүсіндер сияқты ақ таулардың бағандарын көресің”, — деп жазып, Шерқала қырқасының суретін салып алған. Бұл сурет Залесскийдің “Қырғыз даласындағы өмір” атты альбомында 1856 жылы Парижде, 1989 жылы Алматыда қазақ тілінде жарық көрді. Қырқа арабша “жолбарыс қала” деген мағынаны білдіреді. Кезінде Бозащы түбегінен Хорезм мен Хиуаға жүретін жол бойындағы осы қырқалы тауда әскери қамал болған. Пирамида тәрізді таудың солтүстік-шығыс беткейінің түбінен жол тартылған. Шерқаланы үңгіп қазылған тоннель жоғарылаған соң екі тарау болып, қырқалы тау үстіне шығады. Қамалдың ұзындығы 300 м. Ернеулерінде сыйымдылығы екі-үш адамдық атқыш-садақшылар үшін орын бар.
Өсімдігі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қырқадағы жылдық жауын-шашын мөлшері 150 — 200 мм. Топырағы құнарсыз. Жусан, сораңшөп өседі.[1]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 9 том