Шетырғыз
Шетырғыз | |
---|---|
Сипаттамасы | |
Ұзындығы | 178 км |
Су алабының ауданы |
4740 км² |
Су алабы | Торғай өзені |
Су ағысы | |
Бастауы | Мұғалжардың шығыс бөлігіндегі Айрық тауындағы бұлақ |
• Координаттары | 49°12′13″ с. е. 58°45′12″ ш. б. / 49.20361° с. е. 58.75333° ш. б. (G) (O) (Я) |
Сағасы | Ырғыз өзенінің оң жағы |
• Орналасқан жері | Шеңбертал ауылынан 10 км солтүстікте |
• Координаттары | 48°44′29″ с. е. 60°09′59″ ш. б. / 48.74139° с. е. 60.16639° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°44′29″ с. е. 60°09′59″ ш. б. / 48.74139° с. е. 60.16639° ш. б. (G) (O) (Я) |
Орналасуы | |
Ел | Қазақстан |
Аймақ | Ақтөбе облысының Мұғалжар, Шалқар және Ырғыз аудандары |
Шетырғыз – Торғай алабындағы өзен.
Географиялық орны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ақтөбе облысының Мұғалжар, Шалқар және Ырғыз аудандары жерімен ағады. Ұзындығы 178 км, су жиналатын алабы 4740 км2, жалпы құламасы 288 м.
Бастауы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Мұғалжардың шығыс бөлігіндегі Айрық тауындағы бұлақтан басталып, Шеңбертал ауылынан 10 км солтүстікте Ырғыз өзеніне оң жағынан құяды. Басты салалары - Сырлыбай (ұз. 50 км), Қайыңды (ұз. 98 км).
Гидрологиясы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Алабының жоғарғы бөлігі төбелі, қалған бөлігі жазық. Аңғары жоғарғы бөлігінде шатқалды, ені 200 - 600 м, биіктігі 20-50 м, беткейлері аспалы. Төменде 1-4 км-ге дейін кеңейіп, беткейі жатықтанады. Арнасы айқын қалыптасқан, ирелең, ені жоғарғы ағысында 40-60 м-ден төменде 160-170 м-ге дейін өседі. Көктемде тасып, жазға қарай қарасуларға бөлінеді. Суының минералдылығы көктемде 200-600 мг/л-ден жазда 2,5 г/л-ге дейін өседі. Көп жылдық орташа су өтімі Қаратоғай ауылы тұсында 0,99 м23/с., тасынды көлемі жылына 28 мың т. Ауыз суға, мал суғаруға пайдаланады. Алабы - жайылым, шабындық.[1]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Қазақстан ұлттық энциклопедия. 9 том. Алматы, 2007.