Шырылдауық шегіртке
| Шырылдауық шегіртке | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 (лат. Gryllidae)
| ||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||
| ||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||
| Gryllidae Laicharding, 1781 | ||||||||||
| Синонимдері | ||||||||||
Шырылдауық шегірткелер (лат. Gryllidae) ызылдақ шегірткелермен бірге ұзынмұртты тікқанаттылар тобына жатады. Аталмыш тұқымдастардың мұрттары өте ұзын болғандықтан (шырылдауықтарда олар дене ұзындығынан кем емес) осылай аталған. Шырылдауықтың қанаты тыныштық күйінде арқасында көлденең айқасып тұрады, ал екінші жұбы толық жетілмеген немесе мүлдем болмайды. Аталықтардың топшысында осы ретпен құрылған шырылдау мүшелері орналасқан, бірақ көлемі жағынан күрделілеу. Бұл таңғаларлық жайт емес, өйткені көптеген шырылдауықтар ызылдақтарға қарағанда, кең дауысқа ие, ал олардың әндері мол. Әртүрлі жағдайларда шырқайтын олардың өз әндері бар:
- шақыру,
- неке,
- айбатты,
- сәлемдік.
Таралуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Шырыдауық шегірткелер негізінен субтропиктер мен тропиктерде таралған. Еліміздің оңтүстік бөлігіндегі жабайы ормандардан дала шырылдауығын ұшырастыруға болады, ал үй шырылдауығы адамның жылы баспанасына орнығып, онымен бірге барлық жерге жайылды. Күндіз үй шырылдауықтары қараңғы оқшау тесіктерде жатқанды жөн көреді, сондықтан оларды көру мүмкін емес, есесіне түнде аталықтары өздерінің бар екендіктерін әсем әуендерімен білдіреді.
Қоректенуі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Шырылдауықтар ас қалдықтарымен қоректенеді, бірақ олар ақуызды едәуір қажетсінетіндіктен, тарақанды немесе көлемі өзінен кіші тұқымдасын жеп қоюдан бас тартпайды.
Жер үшін соғысуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Барлық шырылдауықтардың аталықтары белгілі бір аймаққа иелік етеді және шақырылмаған қонақтармен шайқасып отырады.Бұл кезде қарсыластар бірін-бірі қазанбастарымен сүзгілеп,шайнасып қалады.
Жапония мен Қытайдағы сенім[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Жапония мен Қытайда шырылдауықтар от басы,ошақ қасының қорғаушысы ретінде үлкен сүйіспеншілік пен ққрметке ие.Шырылдауықтарды ежелден әсем әндері үшін ұстап,тіпті олардың арасында бәсекелер де ұйымдастырады.
Дерек көздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Балалардың энциклопедиясы РОСМЭН,Жәндіктер,Мәскеу Росмэн 2012.