Шығыс кеші

“Шығыс кеші” – әр түрлі ойын-сауық кештерінің (әдеби, этнографиялық, музыкалық, т.б. тақырыптағы мәдени-ағарту кештері) жиынтық атауы.

Оның тарихы 1911 жылдан басталады. Мұндай “Шығыс кештері” Ресейдің түркі жастары шоғырланған қалаларында оқыған қазақ, татар және орыс жастарының қатысуымен өткізіліп отырған әрі олар жаңа мәдени-ағартушылық мақсатты көздеген. Ойын-сауық бағдарламасы мәдени-ағарту тақырыбындағы баяндамалардан, шағын пьесалардан, тұрмыс-салт ойын-сауықтарынан, ән-билерден және күйлерден құралды. Көрермендерді түркі халықтарының тұрмыс-салтымен, жалпы әлеуметтік-рухани, мәдени өмірімен таныстырып отыру осы секілді кештердің негізгі мақсат-мұратына айналды. Мысалы, 1914 ж. Семей қаласында Абай Құнанбаевтың қайтыс болғанына 10 жыл толуына арналған әдеби, этнографиялық-музыка кеші болды. Бұдан кейін осында Біржан – Сара айтысының ықшамдалған сахналық нұсқасы (1915) қойылды. Бұл сияқты әр алуан ойын-сауық кештері Қостанайда, Ақмешітте (қазіргі Қызылорда), Ақмолада (қазіргі Астана, 1911 – 1912), Атбасарда (1915), Ташкентте, Орынборда (1922), т.б. қалаларда өткізіліп, оған кезінде І.Бекбергенов, Қ.Жандарбеков, І.Жансүгіров, Т.Жомартбаев, Ә.Қашаубаев, Н.Құлжанова, М.Малдыбаев, С.Мұқанов, Қ.Сәтбаев, т.б. сынды болашақ ғылым, ағарту және әдебиет пен өнер қайраткерлері қатысты. “Шығыс кеші” Қазақстанда театр өнерінің туып, қалыптасуы мен дамуына игі әсер етті.