Шығыс моншасы (Түркістан)

Шығыс моншасы – Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне енген сәулет өнері ескерткіші.

Орналасқан жері

Түркістан облысы Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстік-батысқа қарай 80 м жерде.

Сипаты

Монша Абдолла ханның билік еткен тұсында, 1580-1590 жылдары Қожа Ахмет Яссауи кесенесінің көптеген құлшылық етушілері үшін салынған.
Құрылыс бірегей инженерлік шешімдермен ерекшеленеді. Моншаның жалпы көлемі 17х15м, биіктігі 4,8м, кірпіштерінің көлемі 25х25х5см. Монша 1975 жылға дейін жергілікті халық үшін қызмет етіп келді. Бұл көне архитектураның ерекше жоғары деңгейін көрсетеді. Құрылысшылардың пікірінше, монша жылуды сақтау үшін жартылай жер астында орналасқан. Монша тоғыз бөлмеден тұрады, олардың екеуі ыстық және суық суға арналған резервуарлар, басқа үй-жай жылыту бөлігі ретінде пайдаланылды, ал қалғандары жуыну үшін арналып, жасалған.
Моншаға кіре беріс бөлме "балқы" күмбезімен жабылған, орталық жуынатын зал - ортасында 8 қырлы тапшаны бар 8 қырлы зал. Сылауға арналған тағы бір тапшан "ыстық" залда орналасқан. Тапшандар мен едендері мәрмәр қалақтастан жасалған.
Монша өзіндік жылыту жүйесімен ерекшеленеді: ыстық ауа моншаның барлық жеріне еденасты көмейлері арқылы кіреді. Монша 1979 жылға дейін толық пайдаланылды, бұл көне архитектураның ерекше жоғары деңгейін көрсетеді.
XX ғасырдың 80-жылдарынан бастап монша мұражай кешенінің бөлігі және ортағасырлық инженерлік ойлаудың өте қызықты үлгісі болып табылады.