Шығыс (қаржы экономика)

Шығыс - кәсіпорынның шаруашылық қызмет барысында қаражатын (капиталын) азайтатын немесе міндет темелерін көбейтетін жұмсаған немесе ұстаған шығыны, яғни азын-аулақ ақшалай қаражаттың жылыстауы нысанында немесе активтердің тозуы мен істен шығуы немесе меншікті капиталдың азаюына апарып соқтыратын міндеттемелердің пайда болуы салдарынан есепті кезең бойына экономикалық пайданың азаюы.

Салықтардың бюджетке есепті салықтардан артық төленуі Шығыс деп саналады, акционерлерге дивиденд төлеу Шығыс қа жатпайды.

Шығыс ағымдағы және күрделі Шығысқа бөлінеді.

• Ағымдағы Шығыстың құрамында өндірістік Шығыс маңызды топты құрайды, ол өнімнің (жұмыстың, көрсетілген қызметтің) өзіндік құнына ықпал етеді. Өндірістен тыс Шығыс өндірілген өнімді сатумен байланысты. Өткізуден тыс Шығыс тоқтатылған өндірістік қуаттар мен объектілерді ұстауға жұмсалған шығынды, неғайбыл дебиторлық берешекті есептен шығарудан болған залал, дүлей апатған болған шығасыны, күші жойылған өндірістік тапсырыстар бойынша шығынды; қысқа мерзімді жалға өткізілген негізгі құрал-жабдық бойынша тозымпұлдық аударымды қамтиды. Болжанбаған Шығыс — өнімді өндірумен және өткізумен тікелей байланысты емес шығын, оның мөлшерін қаржы жоспарын жасау кезінде есептеу мүмкін болмайды. Оған айыппұл мен тұрақсыздық айыбы жатады.

• Күрделі Шығыс бейқаржылық активтерге салынған инвестицияны, ұзақ мерзімді қаржы жұмсалымын қамтиды.