Экономика саласында Нобель сыйлығы лауреаттарының тізімі

Жыл сайын қазан айында, Корольдік швед ғылым академиясы Альфред Нобель құрметіне сыйлықты ұсыну комитетінің ұсынған кандидаттарының ішінен лауреатты таңдағаннан кейін лауреат есімін хабарлайды. Сыйлықты лауреаттарға тапсыру рәсімі жылда Альфред Нобельдің қайтыс болған күні басқа салалары жеңімпаздарымен бірге 10 желтоқсанда жүреді. Әрбір лауреатқа медаль, диплом және ақшалай сыйлық беріледі.

Экономика саласында бірінші Нобель сыйлығының лауреаттары норвегиялық Рагнар Фриш және нидерландтық Ян Тинберген.

1969 жылдан 2013 жылға дейін жалпы жүлдемен 45 рет марапатталған, және оның 74 ғалым лауреат атанып отыр. Бір жүлде бірнеше жеке тұлғаларға берілу фактісі сыйлықақыларының сомасы және оның лауреаттарының арасындағы айырмашылық болуы мүмкін. Барлық берілген 45 награданың ішінде бір ғалым 22 рет алған, екі ғалым - 17 рет, үш зерттеуші алты рет алған .

Сыйлықты алу уақытында жеңімпаздардың орташа жасы, 67 жас. А ең жас жеңімпазы американдық экономист Кеннет Эрроу 51 жасында 1972 жылғы экономика саласындағы марапатқа ие; ең егде лауреат әзірге басқа американдық Леонид Гурвич, 2007 жылы марапат ие болу кезінде 90 жасында болды.. 74 жеңімпаздың 73-і ерлер. Экономика саласындағы жалғыз әйел лауреат Элинор Остром 2009 жылы сыйлыққа ие болды..

Үміткерлерді іріктеу

Нобель қорының жарғысына сәйкес, кандидаттарды ұсынуы мүмкін тұлғалар төмендегідей :

1. Корольдік Швед ғылым академиясының мүшелері;
2. экономика саласындағы А. Нобель еске алу сыйлығының комитетінің мүшелері ;
3. экономика саласы бойынша Нобельді еске алу сыйлығының лауреаттары;
4. Швеция, Дания, Финляндия, Исландия және Норвегия жоғары оқу орындары мен колледждердің тиісті пәндер профессорлары болып тұрақты жұмыс істейтіндер;
5. Ғылым академиясы арқылы таңдалған кем дегенде алты жоғары оқу орны немесе орындарында тиісті кафедралардың басшылары;
6. Академия ұсыныстары қабылдануға тұрарлық деп есептейтiн басқа ғалымдар.

5 және 6-тармақтарында аталған оқытушылар мен ғалымдардың таңдауға қатысты шешімдер, қыркүйек айының соңына дейін жыл сайын қабылданады.

---

1960-шы · 1970-ші · 1980-ші · 1990-шы · 2000-шы · 2010-шы

---

1960-шы

Жыл	Портрет	Ел, лауреат	Марапаттауды негіздеу	Дерек көзі
1969		Рагнар Фриш (1895—1973)	«Экономикалық процесстерді талдауға динамикалық модельдерді құрғаны және қолданғаны үшін».
		Ян Тинберген (1903—1994)

1970-ші

Жыл	Портрет	Ел, лауреат	Марапаттауды негіздеу	Дерек көзі
1970		Пол Энтони Самуэльсон (1915—2009)	«Ғылыми-зерттеу жұмысында, статикалық және динамикалық экономикалық теорияны дамытқаны үшін».
1971		Саймон Кузнец (1901—1985)	«Экономикалық өсімнің тәжірибе жолымен түсіндірме бергені үшін».
1972		Джон Ричард Хикс (1904—1989)	«Жалпы экономикалық тепе-теңдік теориясы мен әл-ауқатын теориясына жаңашыл үлесі үшін».
		Кеннет Эрроу (1921)
1973	Василий Леонтьев	Василий Васильевич Леонтьев (1905—1999)	««Шығыстар - кірістер» әдісін дамытқаны және оны маңызды экономикалық проблемаларға қолданғаны үшін».
1974		Гуннар Мюрдаль (1898—1987)	«Ақша және экономикалық тербелістер теориясы бойынша іргелі жұмыстар мен экономикалық, әлеуметтік және институционалдық құбылыстардың өзара байланысына терең талдау жасағаны үшін».
		Фридрих фон Хайек (1899—1992)
1975		Леонид Витальевич Канторович (1912—1986)	«Ресурстарды оңтайлы бөлу теориясына қосқан үлесі үшін».
		Тьяллинг Купманс (1910—1985)
1976		Милтон Фридман (1912—2006)	«Тұтынуды талдау, ақша айналымының тарихы мен ақша теориясы дамыту, сондай-ақ экономикалық тұрақтандыру саясатының күрделілігін практикалық көрсету саласындағы жетістіктері үшін».
1977		Бертиль Олин (1899—1979)	«Халықаралық сауда және халықаралық капитал қозғалысының теориясы озық үлесі үшін».
		Джеймс Мид (1907—1995)
1978		Герберт Саймон (1916—2001)	«Экономикалық ұйымдар шеңберінде шешім қабылдау процесіндегі жаңашыл ғылыми-зерттеулері үшін».
1979		Теодор Шульц (1902—1998)	«Дамушы елдердің қосымшада экономикалық дамуының проблемаларындағы жаңашыл зерттеулері үшін».
		Артур Льюис (1915—1991)

1980-ші

Жыл	Портрет	Ел, лауреат	Марапаттауды негіздеу	Дерек көзі
1980		Лоуренс Клейн (1920—2013)	«Экономикалық модельдерді құру және экономикалық ауытқуына және экономикалық саясатты талдауға оларды қолданғаны үшін».
1981	Сурет:Джеймс Тобин.jpg	Джеймс Тобин (1918—2002)	«Қаржы нарықтарын және жұмыссыздық жағдайды, өндіру мен бағасы туралы шығыстар саласындағы саясат шешім қабылдау үшін олардың салдарын талдағаны үшін».
1982		Джордж Стиглер (1911—1991)	«Өнеркәсіптік құрылымдар, нарық пен жұмыс істеуі себептерін және қоғамдық реттеулер әсерлерін жаңашыл зерттеулері үшін».
1983		Жерар Дебрё (1921—2004)	«Жалпы тепе-теңдік теориясы және жалпы тепе-теңдік кейбір дерексіз экономикадағы бар табылатын шарттар жөніндегі пайдаулары үлесі үшін».
1984		Ричард Стоун (1913—1991)	«Экономикалық ғылымның дамуына қосқан елеулі үлесі үшін».
1985		Франко Модильяни (1918—2003)	«Ұлттық зейнетақы схемаларын құруда өте маңызды практикалық мәні бар жинақ адам мінез-құлқына қатысты талдаулары үшін».
1986		Джеймс Макгилл Бьюкенен (1919—2013)	«Экономикалық және саяси шешім қабылдау теориясының шарттық және конституциялық негіздерін зерттеулері үшін».
1987		Роберт Солоу (1924)	«Экономикалық өсу теориясына қосқан үлесі үшін».
1988		Морис Алле (1911—2010)	«Нарықтарының теориясы мен ресурстарды тиімді пайдалануда жаңашылдық үлесі үшін».
1989		Трюгве Ховельмо (1911—1999)	«Бір мезгілде экономикалық құрылымдардың талдау және ықтималдықтар теориясы негіздерін түсіндірулері үшін».

1990-шы

Жыл	Портрет	Ел, лауреат	Марапаттауды негіздеу	Дерек көзі
1990		Гарри Марковиц (1927)	«Қаржылық активтерінің бағасын белгілеу теориясына қосқан үлесі үшін».
		Мертон Миллер (1923—2000)
		Уильям Шарп (1934)
1991		Рональд Коуз (1910—2013)	«Трансакциялық шығындардыжәне экономиканың институционалдық құрылымы мен жұмыс істеуі үшін мүліктік құқықтарыды ашуы және маңыздылығын астарлағаны үшін».
1992		Гэри Беккер (1930—2014)	«Нарықтық мінез-құлықпен ғана шектелмейтін, адам мінез-құлқы және жауап беру мәселелерін кең ауқымын зерттегені үшін».
1993		Роберт Фогель (1926—2013)	«Экономикалық және институционалдық өзгертулерді түсіндіруге экономика теориясы мен сандық әдістерді пайдалана отырып, экономикалық тарихтағы жаңа зерттеуі үшін».
		Дуглас Норт (1920)
1994	Джон Харсаньи	Джон Харсаньи (1920—2000)	«Неокоалициялық ойындар теориясындағы тепе-теңдікті талдауы үшін».
		Джон Нэш (1928—2015)
		Райнхард Зелтен (1930)
1995		Роберт Лукас (1937)	«Трансформацияны макроэкономикалық талдау және экономикалық саясатта біздің түсінігімізді тереңдекені, ұтымды күту гипотезасын дамытқаны және қолданғаны үшін».
1996		Джеймс Миррлис (1936)	«За фундаментальный вклад в экономическую теорию стимулов и асимметричной информации».
		Уильям Викри (1914—1996)
1997		Роберт Кархарт Мертон (1944)	«Олардың туынды қаржы құралдарын бағалау әдісі үшін».
		Майрон Шоулз (1941)
1998		Үндістан Амартия Сен (1933)	«Әлеуметтік қамтамасыз ету экономикасындағы, оның үлесі үшін».
1999		Роберт Манделл (1932)	«Монетарлық және фискалдық саясатында әр түрлі бағамдарындағы талдауы және оңтайлы валюта аудандарына жасаған талдауы үшін».

2000-шы

Жыл	Портрет	Ел, лауреат	Марапаттауды негіздеу	Дерек көзі
2000		Джеймс Хекман (1944)	«Дискретті таңдау талдау теориясы мен әдістерін дамытқаны үшін».
		Дэниел Макфадден (1937)
2001		Джордж Акерлоф (1940)	«Нарықтарды асимметриялық ақпараттпен талдағаны үшін».
		Майкл Спенс (1943)
		Джозеф Стиглиц (1943)
2002		Даниэль Канеман (1934)	«Шешім қабылдау тетіктері мен балама нарықтарды зерттеу».
		Вернон Смит (1927)
2003		Роберт Энгл (1942)	«Шартты гетерожетімділік авторегрессиялы математикалық моделдіне (ARCH) негізделген экономиканың уақытша қатарларын талдау әдісін дамытқаны үшін ».
		Клайв Грэнджер (1934—2009)	«Экономика саласындағы уақытша қатарлардың коинтеграциялық талдау әдісін дамытқаны үшін».
2004		Финн Кидланд (1943)	«Олардың экономикалық саясатқа уақытша факторлардың әсері пен іскерлік циклдерді қозғаушы күштерді зерттеудегі үлесі үшін».
		Эдвард Прескотт (1940)
2005		Роберт Ауман (1930)	«Ойын теориясы шеңберінде талдау арқылы даулар мен ынтымақтастықта біздің түсіністікті тереңдеткені үшін».
		Томас Шеллинг (1921)
2006		Эдмунд Фелпс (1933)	«Макроэкономикалық саясатта уақытаралық ымыраға талдау жүргізгені үшін».
2007		Леонид Гурвич (1917—2008)	«Механизмдер теориясы негіздерін құрғаны үшін».
		Эрик Мэскин (1950)
		Роджер Майерсон (1951)
2008		Пол Кругман (1953)	«Сауда үлгілерін және экономикалық қызметтерді орналастыруға талдаулары үшін».
2009		Элинор Остром (1933—2012)	«Экономикалық ұйымдастыру саласындағы зерттеулер үшін».
		Оливер Уильямсон (1932)

2010-шы

Жыл	Портрет	Ел, лауреат	Марапаттауды негіздеу	Дерек көзі
2010		Питер Даймонд (1940)	«Нарық модельдерін іздеуді қолданғаны үшін»
		Дэйл Мортенсен (1939—2014)
		Кристофер Писсаридес (1948)
2011	Томас Саржент	Томас Сарджент (1943)	«Макроэкономикадағы себеп-салдарлардың байланыстарға эмпирикалық зерттеулер үшін»
		Кристофер Симс (1942)
2012		Ллойд Стауэлл Шепли (1923)	«Тұрақты нарықтар құрылғысындағы бөлу теориясы мен практикасы үшін»
		Элвин Элиот Рот (1951)
2013		Юджин Фама (1939)	«Активтердің бағасының өзгерістеріне эмпирикалық талдау жасағаны үшін»
		Ларс Петер Хансен (1952)
		Роберт Шиллер (1946)
2014		Жан Тироль (1953)	«Нарықтық билікті және оны реттеуге талдау жасағаны үшін»
2015		Ангус Дитон (1945)	«Тұтыну, кедейшілік және әлеуметтік қамсыздандыру мәселелерін талдау үшін»
2016		Оливер Харт (1948)	«Келісім теориясын дамытуға қосқан үлесі үшін»
		Бенгт Хольмстрём (1949)
2017		Ричард Тейлер (1945)	«Мінез-құлық экономикасына қосқан үлесі үшін»
2018		Уильям Нордхаус (1941) (1⁄2 премия)	«Климаттың өзгеруін ұзақ мерзімді макроэкономикалық талдауға интеграциялау үшін»
		Пол Ромер (1955) (1⁄2 премия)	«технологиялық инновацияларды ұзақ мерзімді макроэкономикалық талдауға интеграциялау үшін»

---

1960-шы · 1970-ші · 1980-ші · 1990-шы · 2000-шы · 2010-шы

---

Тағы қараңыз

• Экономика саласында Нобель сыйлығы

Сілтемелер

• Нобель сыйлығының ресми сайты  (ағыл.)
• Экономика саласы бойынша Нобель сыйлығының сыйлығының лауреаттары тізімі  (ағыл.)
• Альфред Нобель құрметіне арналған экономикалық саласындағы швед мемлекеттік банкінің ресми сайты Мұрағатталған 1 желтоқсанның 2011 жылы.  (ағыл.)
• Швед корольдік ғылым академиясының ресми сайты  (ағыл.)