Розабал кесенесі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
(Юз Асаф бетінен бағытталды)
Навигацияға өту Іздеуге өту
Розабал кесенесі. Маңдайшасында – "Ziarati Hazrati Youza Asouph and Syed Nasir-u-Din" ("Бұл Хазреті Йуза Асаф пен Сайед Насир-у-диннің зираты") деп жазылған.

Розабал немесе Рауза бал, Роза-бал (кашмирше: रोज़ाबल немесе रौज़ाबल (деванагари), урду: روضة بل‎) Кашмир штатының орталығы Сринагар қаласының Ханияр ауданында орналасқан киелі кесене. Жергілікті халықтың естелігінде бұл кесене «Пайғамбардың зираты» деген атауға ие.[1] Бұл кесенеде дана Йузу Асаф (немесе Юз Асаф) пен мұсылмандық әулие Мир Сайед Насируддин жерленген.

Ғимараты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Кесене - төрт бұрышты аласа ғимарат етіліп салынған, айналасы темір шарбақпен қоршалған. Кесененің қазіргі ғимараты көне дәуірде тастан салынған ғимараттың үстіне тұрғызылған жаңа ғимарат. Жаңа ғимарат кірпіш пен ағаштардан тұрғызылған. Ғимараттың ішіне ғимараттың шығыс жағына жапсарлас салынған құрылыс арқылы оңтүстік жақтан кіреді. Маңдайшасында - «Бұл Хазреті Йузу Асаф пен Сайед Насир-у-диннің зираты» деген жазуы бар. Ғимараттың солтүстік және оңтүстік жақтарында үш терезеден, батыс жағында бес терезе, шығыс жағында төрт терезесі бар. Барлық терезелердің жақтаулары ағаштан жасалып, сыртынан тормен көмкерілген. Ғимараттың ішінде ортанғы бөлігінде ағаштан жасалған тікбұрышты сағана орналасқан, ал оның ішінде ағаш табыт бар.[2] Сағананың ішінде Йузу Асафтың табан іздерін көрсететін тасқа қашалған жәдігер сақталған. Бұл белгі Йузу Асафтың табанында жарақаттар болғанын анық көрсетеді, өйткені табан іздерінде терең жарақаттың зақымдары көрсетілген. Зерттеуші ғалым Фида Хасснайнның айтуы бойынша, бұл белгі крестке (айқышқа) керілген адамның шегеленген аяқтарының зақымдары болса керек.[3] Йузу Асафтың қабірі, ағаш табыттың астынғы қабатында ғимараттың жер асты бөлігінде, яһудилық дәстүрге сай шығыстан батысқа бағытталып жерленген.[4] Кесене бұрыннан бері жергілікті халықпен қастерленіп қорғалып келеді, қазіргі уақытта бұл кесене сүннеттік-мұсылмандардан тұратын кеңестін қамқорлығында.[5]

Кесенеде жерленген екі әулие[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Йузу Асаф (Юз Асаф)[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сыртқы медиафайлдар
Розабал кесенесі және исраил халқына келген Иса пайғамбар мен Йузу Асафтың бір адам екендігі жайындағы видеодеректер:
Деректі фильм: «Святыня Розабал – могила Иисуса Христа (Сринагар, Кашмир)»
«Би-би-си» арнасы шығарған деректі фильм: «Вознесся ли Иисус на небеса?»
Деректі фильм: «Иса Мәсіх айқышта өлді ме?»
Деректі фильм: «Иисус в Кашмире»
Деректі фильм: «Иисус похоронен в Индии»

19-шы ғасырдың аяғында алғашқылардың бірі болып мәлімдеме жасаған, Исламдық Ахмадия жамағатының негізін құрған Мырза Ғұләм Ахмедтің айтуы бойынша, бұл зират негізінде исраил халқына келген Иса пайғамбардың (ғ.с.) сүйегі жатқан жер болып табылады. Бұндай пікірді ол өзінің «Масих Хиндустан Мэйн» («Иса Үндістанда») атты кітабында біршама ғылыми, тарихи және діни кітаптардан деректер келтіріп қуаттайды.[6] Бүгіндері бұл пікірді оның ізбасарларынан бөлек көптеген тәуелсіз ғалымдар, саяхатшы-зерттеушілер де қоштайды.[7] Мырза Ғұләм Ахмедтің түсіндірмесі бойынша, Иса Мәсіх (ғ.с.) палестина жерінде крестке (айқышқа) керілгенімен, оның жаны крестте қиылып кетпеген.[8] Есінен талған Иса (ғ.с.) кресттен тірі күйінде түсіріліп, денесі мазар іспетті жасалған үнгірге қойылған, сосын Иса бірер күннен кейін есіне келіп, сыртқа сау күйінде шыққан. Кресттегі оқиғадан кейін ол Исраилдің жоғалған тайпаларын іздеп табу үшін, шығысқа қарай бет алды.[9] Тарихқа үнілетін болсақ, біздің дәуірден 5-6 ғасыр бұрын асириялықтардың шабуылдарынан көне Исраил патшалығы (немесе яһудилердің Солтүстік Патшалығы) тасталқан болған, ал оның халқы қазіргі Ауғанстан, Пәкістан және Солтүстік Үндістан жаққа жер аударылған. Жер аударылған тайпалар (рулар) көне исраилдің 12 руының 10 руын құраған екен. Қалған екі ру оңтүстік Яһудия патшалығында өмір сүрген, олар да кейінірек бабылдықтардың шапқыншылығына ұшырап, жерлерінен қудаланған. Алайда Парсы патшасы Кирдің заманында бабылдықтар құлдыққа әкеткен екі ру Палестина жеріне қайтып оралғанымен, бұрын жоғалған 10 ру сол күйі отандарына қайтып оралмаған. Сол уақыттан бері олар яһудилердің аңыз әдебиеттерінде «Исраилдің жоғалған он тайпасы», «Исраил үйінің құрдым болған қойлары» деген атауға ие болып келді.[10] Иса Мәсіх (ғ.с.) исраилдің жоғалған тайпаларын тауып, оларға да өзінің ізгі хабарын жеткізу үшін осы сапарға аттанған. Кашмир жерінде Иса пайғамбар (ғ.с.) «Йузу» (Йусу) есімімен белгілі болған, ал «Асаф» сөзі - «(руларды) жинаушы, бақташы» деген мағынаны білдіреді.[11] Қасиетті Құран мен Киелі Інжіл бойынша, Иса Мәсіхтің (ғ.с.) пайғамбарлық міндеті тек исраил халқына арналған.[12] [13] Осылайша ол жоғалған исраил тайпаларын іздеп тауып, өзіне жүктелген пайғамбарлық міндетін толық орындаған соң, Кашмир жерінде қартайған шағында қайтыс болған.[14][15] Осы заманның кейбір зерттеушілерінің пікірі бойынша, қазіргі пуштундар, кашмирліктер сол жоғалған Исраил тайпаларының тікелей ұрпақтары болып табылады.[10][16][17][18] Тарихи деректер бойынша, Йузу Асаф біздің дәуіріміздің 1-ші ғасырында Гопадат патшаның заманында өмір сүрген. Ол Шам жерінен кашмир халқына пайғамбар ретінде келген. Ол дүниешілдіктен безген, өте ізгілікті, әулие адам болған. Ол уақытының көп бөлігін ғибадат етумен өткізіп, өмірінің соңына дейін Құдайдың Бірлігін уағыз еткен адам болған.[19]

Мир Сайед Насируддин[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Һижра бойынша 871 жылы Йузу Асафтың қасына, шиғалардың 8-ші имамы Мұса-Разаның ұрпағы сопы әулие Мир Сайед Насируддин жерленген.[20] Кейбір деректерде ол осы киелі кесененің бұрынғы қараушысы болған делінеді.

Кесененің қазіргі жағдайы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Бертінге дейін, кесенеге Йузу Асафтың ұрпақтары қамқор болып келді. Қазіргі уақытта кесене сүннеттік-мұсылмандардан тұратын кеңестін қамқорлығында. Таяуда қайтыс болған Сахибзада Башарат Сәлим көп жылдар бойы кесененің қараушысы болған. Оның айтуы бойынша, ол Йузу Асафтың тікелей ұрпағы болған және Йузу Асафты ол Иса Мәсіхтің өзі деп білген.[21] 2006 жылы Би-би-си арнасы Йузу Асафтың тарихы жайында «Иса қайтыс болған ба?» деген деректі фильм шығарды.[22] 2010 жылы діни толқулардың салдарынан Кашмир штатының үкіметі кесенені жаба тұруды ұйғарған.[23]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. ↑ Разъяснительная газета «Вариант развития», № 3-4, май 2000 г. Статья: «Еще одна могила» – стр. 10
  2. ↑ "В поисках исторического Иисуса". автор Фида Хасснайн. Гл.: Гробница Йузу Асафа
  3. ↑ "В поисках исторического Иисуса". автор Фида Хасснайн. Гл.: Рельефное изображение стоп Иисуса Христа
  4. ↑ Иисус жил в Индии. omkara.ru Мұрағатталған 18 маусымның 2015 жылы.
  5. ↑ Three Testaments: Torah, Gospel, and Quran edited by Brian Arthur Brown 2012, ISBN 1442214929 Rowman & Littlefield page 196
  6. ↑ Jesus in India: Jesus' Deliverance from the Cross & Journey to India. By Hazrat Mirza Ghulam Ahmad. Islam International, 2003.
  7. ↑ Осы пікірді қолдайтын кейбір зерттеушілер:
  8. ↑ "Иса Мәсіх айқышта өлді ме?" Ақ Мұнара арнасы. youtube.com
  9. ↑ Jesus in Kashmir. A London Mosque Publication. alislam.org
  10. ↑ a b Пуштуны – потерянное колено Израиля? «Еврейский Обозреватель» Александр Майстровой. Номер: 01/229 қаңтар 2012
  11. ↑ "В поисках исторического Иисуса". автор Фида Хасснайн. Гл.: Имена Иисуса
  12. ↑ Құран Кәрім:
    • "(Алла) оны (Исаны) Исраил ұрпақтарына елші қылады...". [Әле-Имран сүресі 3:49];
    • "Сол уақытта Мәриям ұлы Иса айтты: “Әй Исраил ұрпақтары! Шын мәнінде мен, сендерге Алланың Елшісімін, алдымдағы Тәуратты растаушы... [Сафф сүресі 61:6]
  13. ↑ Киелі Інжіл:
    • "Иса айтты: — Мен тек Исраил үйінің құрдым болған қойларына (яғни, яһуди халқына) жіберілгенмін". [Матайдан, 15:24];
    • "Осы он екі серіктесін Иса келесі тапсырмаларымен жіберді: — Басқа ұлт адамдарының жерлеріне бармаңдар, Самариялық қалаларға кірмеңдер; Тек Исраил үйінің құрдым болған қойларына (яғни, яһуди халқына) барыңдар". [Матайдан, 10:5-6]
  14. ↑ Святыня Розабал - Могила Иисуса Христа (Кашмир, Сринагар). youtube.com
  15. ↑ Иисус похоронен в Индии! (фильм Эрих фон Дэникена). youtube.com
  16. ↑ Пуштуны и евреи. cyclowiki.org
  17. ↑ Афганцы и кашмирцы - потомки потерянных колен Израиля. Исконный Ислам
  18. ↑ Пуштуны - потомки Израиля. youtube.com
  19. ↑ "В поисках исторического Иисуса". автор Фида Хасснайн. Гл.: Декрет от 1194 г. хиджры
  20. ↑ Bothe Op.cit. "In the year 871 A.H. Syed Nasir-ud-Din, a descendent of Imam Musa—Raza was also buried besides the grave of Yuz— Asaph."
  21. ↑ James Polster: Mystery of the Martyr’s Tomb. Yahoo! News, мамыр 15, 2006
  22. ↑ Jesus In India / Did Jesus Die - BBC - 4 Documentary
  23. ↑ В Индии закрыт доступ к храму, где по одной из версий похоронен Христос. gazeta.ru
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Розабал_кесенесі&oldid=3146550» бетінен алынған