Юлемисте (көл)

	Юлемисте ; эст. Ülemiste
Морфометрия
Ауданы	944,4 км²
Көлемі	4,1 × 3,2 км³
Жағалау сызығының ұзындығы	16 399 км
Тереңдігі	4,2 м
Орташа тереңдігі	2,5 м
Гидрология
Судың мөлдірлігі	0−5 м
Шығатын өзен	Харьяпеа
Орналасуы
	59°24′00″ с. е. 24°46′00″ ш. б. / 59.40000° с. е. 24.76667° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 59°24′00″ с. е. 24°46′00″ ш. б. / 59.40000° с. е. 24.76667° ш. б. (G) (O) (Я) (T)
Ел	Эстония
Аймақ	Харьюмаа
Аудан	Таллин
	Юлемисте
	Юлемисте Ортаққорда

Юлемисте (эст. Ülemiste järv) — Таллиннің оңтүстік-шығыс бөлігінде, қаланың орталық аймағында орналасқан. Көлдің шығысында Таллин әуежайы орналасқан. Көл XIV ғасырдан бері қаланың ауыз су көзі болып табылады. 2005 жылы орташа су тұтыну тәулігіне 60 829 м³ құрады.^[1]

Гидрологиясы

Көлдің жалпы ауданы 944,4 гектарды құрайды (Эстониядағы ең үлкен су айдындары арасында 4-ші орын және Эстониядағы көлдер арасында 3-ші орын). Су қоймасының ұзындығы 4100 м, ені 3200 м. Көлдің ең үлкен тереңдігі 4,2 м, орташа тереңдігі 2,5 м. Жағалау сызығының ұзындығы 16399 м. Алып жатқан жер аумағы 99,2 км² шамасында. Су алмасу жылына 3 рет болады.^[2]

Көл туралы аңыздар

Эстония аңыздары бойынша Юлемисте көлінде Линдакиви (Ülemiste vanake) деп аталатын қойтас бар. Бұл тасты Линда Тоомпеядағы қайтыс болған күйеуі Калевтің қабіріне апаруы керек болған, бірақ тас оның алжапқышынан құлап, ол осы тастың үстіне отырып, қайтыс болған күйеуін жоқтаған Линданың көз жасынан пайда болған дейді.^[3]

Тарихы

Юлемисте көлінің шамамен 10 000 жыл бұрын мұздық көлінің пайда болуымен байланысты ежелгі тарихы бар. Көптеген ғасырлар бойы ол жергілікті тұрғындар үшін тұщы су көзі болды және балық аулау мен аң аулау үшін маңызды орын болды.

Орта ғасырларда Юлемисте көлі Таллинді қорғауда маңызды рөл атқарды. Оның сулары қаланы жау шабуылдарынан қорғау үшін пайдаланылды, ал оның айналасы бекіністер мен қамалдар салуға арналған орын болды.

Бүгінде Юлемисте көлі жергілікті тұрғындар мен туристер үшін танымал демалыс орны болып табылады. Бұл сонымен қатар Эстониядағы биоәртүрлілікті және табиғи мұраны сақтау үшін маңызды орын болып табылады.^[4]

Фаунасы

Юлемисте көлі көркем ормандармен және батпақтармен қоршалған, бұл ерекше көлге атмосфера жасайды және көптеген құстар мен жануарларды тартады. Бұл жерлерде аққу, суқұзғын, қызыл төсті қаз және басқа да көптеген құстарды кездестіруге болады. Көл әртүрлі балық түрлерімен де танымал. Мұнда алабұға, шортан, мөңке сияқты балықтарды аулауға болады, сонымен қатар 1986 жылы жерсіндірген жыланбалықтар мекендейді. Жыртқыш балықтар жалпы балық санының 5%-ын құрайды.^[5]

Туризм

Юлемисте көлінің айналасы қызықты көрікті жерлерге бай. Солардың бірі — Таллин мен Санкт-Петербург арасындағы әлемдегі алғашқы телеграф байланысының ескерткіші орналасқан тарихи орын – Телеграф шоқысы.

Тағы бір көрнекті жер — Юлемисте мұражайы, онда көлдің тарихы мен оның табиғи ерекшеліктері туралы танысуға болады. Мұнда балық аулауға, аңшылыққа және көл флорасына арналған экспонаттарды көруге болады.

Сондай-ақ, көлде қайықпен және катамаранмен саяхаттауға болады. Онда қайық жалдап, табиғаттың сұлулығын және таза ауаны тамашалай отырып, көлді аралауға болады.