Ядролық сақтандыру

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Ядролық сақтандыру – ядролық нысанды пайдаланатын ұйымның азаматтық-құқықтық жауапкершілігін қамтамасыз ету. Мұнда ядролық оқиға салдарынан келтірілген зиян үшін сақтандыру төлемақысын төлеу міндеттемесі көзделеді. Ядролық нысан – ядролық қондырғы, радиациялық көз, ядролық материалдар мен радиоактивті заттарды сақтау орындары, бейбіт және қорғаныс мақсатында пайдаланылатын, активтілігі атом энергиясын пайдалану саласындағы белгіленген нормалар мен ережелерге тең немесе одан асып түсетін мөлшердегі ядролық материалдардың, радиактивті заттардың немесе радиоактивті қалдықтардың (ионданушы сәуле шығаратын) қоймалары болуы мүмкін. Ядролық оқиғаға – радиоактивтік әсері атом энергиясын пайдалану саласындағы нормалар мен ережелерде белгіленген шектен асып түсетін ядролық материалдарды, радиоактивті заттар мен радиоактивті қалдықтарды тасымалдау кезінде ядролық нысанда болатын белгілі бір оқиға немесе оқиғалар тізбегі жатады.
Ядролық зиян – радиациялық әсермен не ядролық оқиға салдарынан туындайтын уытты, қопарылғыш немесе өзге де қауіпті әсерлермен азаматтардың өмірі мен денсаулығына, олардың мүлкіне, заңды тұлғалардың мүлкіне, қоршаған табиғи ортаға келтірілген зиян[1] . Пайдаланушы ұйымның келтірілген ядролық зиян үшін азаматтық құқықтық жауапкершілігін қаржы жөнінен қамтамасыз ету нысандары: Ядролық сақтандыру, мемлекеттік кепілдік, пайдаланушы ұйымның меншікті қаражаты. Ядролық сақтандыруды сақтандырудың осы түріне лицензиясы бар сақтандырушылар жүзеге асырады. Ядролық сақтандырудың неғұрлым экономикалық жағынан негізделген және барлық жерде қолданылатын нысаны – сақтандырушылар бірлестіктері (сақтандыру пулдары). Сақтанушы (пайдаланушы ұйым) мен сақтандырушы (немесе пул) арасындағы келісім ядролық сақтандыру шарты болып табылады. Сақтандырушы шарт бойынша жауапкершілігі сақтанушыға жүктелетін зиян келтірілген заңды және жеке тұлғаға осы зиянның ішінара немесе толық өтемақысын төлеуге міндеттенеді. Сақтандыру жарнасының шамасы сақтандыру сомасын, шарттың қолданылу мерзімін және сақтандырушы (сақтандыру пулы) нысанның техникалық күйін, ядролық, оның радиациялық қауіпсіздігінің қамтамасыз етілуін сараптаудың нәтижелеріне сүйене отырып және пайдаланатын ұйым орындайтын жұмыстардың көлемі мен сипатына қарай айқындайды.[2]

Дереккөздер:[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қаржы-экономика сөздігі. — Алматы: ҚР Білім және ғылым министрлігінің Экономика институты, «Зияткер» ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2
  2. Қазақ энциклопедиясы, 10 - том