Ғалуасай

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Ғалуасай
өзб. G‘alvasoy, G‘olibasoy
Сипаттамасы
Ұзындығы ?
Су алабының
ауданы
56,7 км²
Су алабы ШыршықСырдарияСолтүстік Арал теңізіОңтүстік Арал теңізі
Су шығыны 0,334 м³/с (Ғалуасай қыстағы)
Бастауы
 • Орналасқан жері Үлкен Шымған тауынан шығысқа қарай
 • Координаттары 41°31′36″ с. е. 69°58′56″ ш. б. / 41.52667° с. е. 69.98222° ш. б. / 41.52667; 69.98222 (G) (O) (Я) (T)
Сағасы Шыршық
 • Орналасқан жері Ғазалкент СЭС су қоймасы
 • Координаттары 41°34′40″ с. е. 69°48′25″ ш. б. / 41.57778° с. е. 69.80694° ш. б. / 41.57778; 69.80694 (G) (O) (Я)Координаттар: 41°34′40″ с. е. 69°48′25″ ш. б. / 41.57778° с. е. 69.80694° ш. б. / 41.57778; 69.80694 (G) (O) (Я) (T)
Орналасуы
Ел  Өзбекстан
Аймақ Ташкент облысы
Ортаққордағы санаты: Ғалуасай

Ғалуасай не Ғалыбасай (өзб. G‘alvasoy, Ғалвасой — «шулы, сарнаған өзен», G‘olibasoy, Ғолибасой) — Ташкент облысы Бостандық ауданындағы тау өзені (сай), Шыршық өзенінің сол саласы.

Гидрологиялық сипаттамалары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ғалуасай – Қараңкөлсай, Ақсақатасай, Паркентсай, Қызылсаймен қатар Шыршықтың сол жағындағы ең ірі салаларының бірі саналады. Ғалуасай ауылынан жоғарыда өзен су алабының ауданы — 56,7 км², орташа су жинағыштығының биіктігі — 1260 м. Ғалуасай ауылының маңында өлшенген орташа жылдық су шығыны — 0,334 м³/с, жылдық ағынның көлемі — 10,5 млн м³, орташа ағын модулі — 5,89 л/с км², ағын қабаты — 186 см/жыл, 20 жылдық бақылау бойынша (1980-1999 жылдары), ағынның өзгергіштік коэффициенті 0,522 құрайды.

Өзен ағысы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ғалуасай арқылы өтетін теміржол көпірі. Көкжиекте — Қаржантау таулары.

Өзеннің бастауы Үлкен Шымған тауының шығысындағы терең шатқалда (одан автожол арқылы бөлінген) жатыр. Ғалуасай жалпы солтүстік-батыс бағытта солтүстікке қарай ұлғайған еңіспен ағып жатыр. Өзен арнасы көркем тік беткейлері бар аңғар арқылы өтеді[1].

Төмен қарай өзен аңғары кеңейіп, жағаларының беткейлері аласарап, тегістеледі. Сайдың жағасында Үштерек, Келтас, Ақмасат, Ғалуасай елді мекендері бар, Ғалуасай мен Ақсақатасай өзендерінің аралығындағы тау бөктеріндегі жазықта Ғазалкент қаласы салынған. Сай аңғарының бойымен Р-6 автотрасса төселген, сол үшін өзен арқылы екі көпір салынды (Ақмасат пен Ғалуасай елді мекендері арасындағы аумақта). Ғазалкенттен солтүстік-шығысқа қарай сай Р-12 автожолы мен Ташкент-Қожакент теміржолын кесіп өтеді. Теміржол қиылысынан ары қарай Ғалуасай 700 м биіктіктегі Газалкент СЭС су қоймасына құяды. Сағасы жыра арқылы өтеді.

Ғалуасайдың аңғарында бұлақтар бар. Бастауының кей жерлерде арша, Ғалуасай ауылынан жоғары қарай шоқ жаңғақ өседі.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Туризм в Узбекистане — Чимган — горнолыжный курорт Узбекистана. Басты дереккөзінен мұрағатталған 14 шілде 2014.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 11 шілде 2014.