Айша Ғарифқызы Ғалымбаева

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
(Ғалымбаева Айша Ғарифқызы бетінен бағытталды)
Навигацияға өту Іздеуге өту
Айша Ғарифқызы Ғалымбаева
суреті
Туған күні

29 желтоқсан 1917 (1917-12-29)

Туған жері

Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласы

Қайтыс болған күні

21 сәуір 2008 (2008-04-21) (90 жас)

Қайтыс болған жері

Алматы

Жанры

Кесіндеме, портрет

Марапаттары

Қазақстан халық суретшісі (1967), Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері (1961)

Атақ-даңқы

Қазақ қыздарының арасынан шыққан алғашқы суретші

Айша Ғарифқызы Ғалымбаева (29 желтоқсан 1917, Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласы - 21 сәуір, 2008, Алматы) - қазақ кескіндемешісі және кино суретшісі, Қазақстан халық суретшісі (1967), Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері (1961), Қазақ қыздарының арасынан шыққан алғашқы суретші.

Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • 1943 ж. Алматы көркемсурет училищесін бітірген.
  • 1949 ж. Мәскеу жалпыодақтық кинематографистер институтының мода өнері факультетін бітірген.

Шығармашылығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

А. Ғалымбаева Бір кесе қымыз 1967 ж.

Оның еңбектерінде қазақ әйелдерінің көркем бейнесі талантты және нәзік бейнеленген. Суретшінің кез келген туындысынан халқының өнеріне деген ерекше махаббатты көруге болады.

Шығырмашыық жұмысын:

  • "Махаббат туралы аңыз" (1954)
  • "Шабандоз қыз" (1955)
  • "Бұл Шұғылада болған еді" (1955) фильмдеріне эскиз жасаудан бастады.

Алғашқы кескіндемелік туыңдылары:

  • "Тоқымашылар" (1951)
  • "Г.Разиеваның портреті" (1952)
  • "Автопортрет" (1956)
  • "Халық таланттары" (1957)
  • "Халық ісмері Б.Бәсенованың портреті" (1958)
  • "Дастарқан" (1959).

20 ғасырдың 60-жылдары "Абай әні" кинофильмі желісіне арналған кескіндемелік шығармалар топтамасын ("Билер соты "Үйлену тойы", "Той", "Айтыс", "Кездесу", т.б.) салды. Сондай-ақ, әр алуан жанрларда жемісті еңбек етті. 60-70-жылдар Ғалымбаева шығармашылығының кемелденген кезеңі болды. Бұл уақытта суретші

  • "Аяққалқан"
  • "Жайлау соқпағы"
  • "Көне көзе"
  • "Қобыз"
  • "Сары алма"
  • "Қызыл апорт", т.б. пейзаждар мен натюрморттар

Қазақ бейнелеу енерінің алтын қорына енген:

  • "Батыр ана" (1966)
  • "Қазақстан әндері" (1962)
  • "Ежелгі керамика" (1966)
  • "Қостанай. Алтын 238 дән пирамидалары" (1971)
  • "Бейбітшілік" триптихи (1975)
  • "Жердің сыйы" (1978)
  • "Береке" (1980), т.б. шығармаларын жазды.

Сәндік-монументтік сарындағы композициядарды салуда Ғалымбаеваның жаңа көркемдік ізденістері төмендегі шығармаларынан айқын байқалады:

  • "Біз заманымызды мақтан етеміз" (1965)
  • "Бір кесе қымыз" (1967; Қазақстанның Мемлекеттік сыйлығы, 1972);

Портрет жанрында:

  • "ұлымның портреті" (1964)
  • "Жазушы Ғарифқызы Мұстафиннің портреті" (1965)
  • "К.Байсейітованың портреті" (1974)
  • "Өнер зерттеуші Г. Сарықұлованың портреті" (1975)
  • "Актриса С.Майқанованың Ш.Уалиханов анасының рөліндегі портреті" (1976)
  • "Актриса Х.Бөкееваның "Абай" спектакліндегі Әйгерім реліндегі портреті" (1976)
  • "Оралдық келін" (1978), т.б. шығармалары отандық суретшілердің осы жанрдағы үздік туындылары қатарынан орын алады.

Суретші шығармаларына тән нәзік лиризм оның 20 ғ-дың 90-жылдарындағы

  • "Қызыл раушан гүлдері"
  • "Шұғынық гүлдер"
  • "Жемістер мен гүлдер" туындыларында айқын байқалады.

"Қазақтың ұлттық киімдері" (1958, 1976) альбомының авторлары. Ол Алматы керкемсурет училищесінде және ҚазПИ-де дәріс оқыды.[1]

Марапаттаулары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • "Еңбек айырмашылығы үшін" медалі (1959).
  • Қазақ КСР еңбек сіңірген өнер қайраткері (1961).
  • Қазақ КСР Халық суретшісі (1967).
  • Шоқан Уәлиханов атындағы Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1972).
  • Еңбек Қызыл Ту орденімен және "Құрмет Белгісі"орденімен марапатталған.
  • Парасат Ордені (2007).

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3

Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]