Ғалымнан надан артпас ұққанменен

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

«Ғалымнан надан артпас ұққанменен...» — Абайдың кейін табылған өлеңі. Оны 1940 ж. ақынның шөбере інісі Әрхам Кәкітайұлы Ысқақов Абай ауданында ел аузынан жазып алған. Көлемі 4 тармақты бір шумақ. Тобықты ішіңде Жуантаяқ атасына жататын Балқожа Бақанұлы деген кісі ақын ауылының молдасы Ғабитхан ноғаймен Мұқтасардың бір сөзіне таласып, жүгінуге Абайдың алдына келгенде қолма-қол шығарған. Әзіл аралас әңгіме үстінде айтылған төрелік болғанымен, Абайға тән ойлылық пен салиқалы салмақ айқын аңғарылады. Ақын ғылым-білім жолына тұсау болып келген надандыққа шамырқанып қалғандай. Түс-таңбасыз надандықтың қанша жасырсаң да көрініп, «менмұндалап» тұратынын Баққожаның бетіне басады. Өзінің бір жолы білгішсіп, қайта-қайта сөзін бөле берген жас саудагер Ғабидоллаға (Ғабитханның баласы) тоқтау салған «Жазғытұрым қылтиған бір жауқазын» деген мысал-өлеңіндегі ойын ілгері өрбітеді. Ақын қашаңда оқыған, білімді ғалым жағында. Өлең 11 буынды қара өлең ұйқасымен шығарылған. Алғаш рет ақынның 1945 жылғы жинағына енгізілді. Басылымдарында ешқандай текстол. өзгеріс байқалмайды. Қарақалпақ, қырғыз т. б. тілдерге аударылған.[1]

Өлеңі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ғалымнан надан артпас ұққанменен,

Тағдыр көрмей қоймайды бұққанменен.

О-дағы қалыбынан аса алмайды,

Жауқазын ерте көктеп шыққанменен.[2]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9
  2. https://bilim-all.kz/olen/566-Galymnan-nadan-artpas-uqqanmenen