Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
(ҚР Ішкі істер министрлігі бетінен бағытталды)
Навигацияға өту Іздеуге өту
Қазақстан Республикасы Ішкі Істер Министрлігі
(ҚР ІІМ)
Жалпы мағлұмат
Мемлекет  Қазақстан
Мекемені басқарады Қазақстан Республикасының Үкіметі
Штаб-пәтері 010000, Астана қаласы, Тәуелсіздік даңғылы, 1[1]
51°09′08″ с. е. 71°27′18″ ш. б. / 51.15239306° с. е. 71.45515972° ш. б. / 51.15239306; 71.45515972 (G) (O) (Я)
Министрі Ержан Сәденов
Бір мекемеге қарасты орган Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы
Ресми сайты
gov.kz/memleket/entities/qriim

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігіүкімет құрамына енетін, Қазақстан ішкі істер органдары жүйесін басқаратын, Қазақстан аумағындағы қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздікті сақтау мақсатындағы салааралық іс-қимылдарды реттейтін, құқық қорғау аясындағы мемлекеттік саясатты жасау және іске асыруға жауапты министрлік.[2]

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1920 жылдың қазанында Қазақ КСР Ішкі істер халық комиссариаты (ІІХК) ретінде құрылды,[3] 1946 жылдан Қазақ КСР Ішкі істер министрлігі деп аталды.[4]

Үкіметтің 2001 жылдың 8 маусымындағы қаулысымен[5] министрліктің Жол полициясы комитеті құрылды.

Қазақстан үкіметінің 2001 жылғы 28 желтоқсандағы қаулысымен[6] Әділет министрлігінің Қылмыстық іс-атқару жүйелері комитеті құрылды. Оған таратылған Ішкі істер министрлігінің Қылмыстық іс-атқару жүйелері комитетінің мүлкін басқару жөніндегі функциялары мен өкілеттіктері берілді.

Қазақстан үкіметінің 2002 жылдың 22 мамырынағы қаулысымен[7] министрліктің Тыл департаменті таратылды.

Қазақстан президентінің 2002 жылдың 28 тамызындағы Жарлығына[8] сәйкес Үкіметтің 2002 жылдың 26 қыркүйегіндегі қаулысымен[9] министрліктің Ішкі әскерлер қолбасшысының бас басқармасы министрліктің Ішкі әскерлер комитеті болып қайта ұйымдастырылды.

Президенттің 2002 жылғы 28 тамыздағы Жарлығына сәйкес Үкіметтің 2002 жылғы 11 қазандағы қаулысымен[10] министрліктің Жол полициясы комитеті таратылды, оның мүлкін басқару жөніндегі функциялары мен өкілеттіктері министрлікке берілді.

Президенттің 2003 жылдың 23 желтоқсанындағы Жарлығымен[11] экономикалық және сыбайлас қылмыстарды анықтау және тергеу жөніндегі функциялары мен өкілеттіктері Экономикалық және сыбайлас қылмыстармен күрес жөніндегі агенттігіне (Қаржы полициясы) берілді; қылмыс жасады деп күдіктенген және айыпталған адамдарды ұстау және тергеу изоляторында жазасын өткеретін сотталғандарға қатысты қылмыстық жазаларды атқару, сондай-ақ құжаттау және Қазақстан азаматтарына жеке куәлігі мен паспортын беру жөніндегі функциялары Әділет министрлігіне берілді. Әділет министрлігі есірткі құралдары, психотроптық заттар, прекурсорлардың айналымы және олардың заңсыз айналымына және оларды теріс пайдалануға қарсы іс-әрекет ету саласындағы функциялары мен өкілеттіктері Ішкі істер министрлігіне беріле отырып қайта ұйымдастырылды.

Қазақстан Президентінің 2003 жылғы 23 желтоқсандағы Жарлығына сәйкес Үкіметтің 2004 жылдың 3 наурызындағы қаулысымен[12] министрліктің Есірткі бизнесімен күрес және есірткілердің айналымын бақылау жөніндегі комитеті құрылды.

Үкіметтің 2005 жылғы 4 мамырдағы № 423 Қаулысымен Iшкi iстер министрлiгiнiң аумақтық органдары Iшкi iстер министрлiгiнiң Астана, Алматы қалаларының, облыстардың және көлiктегi iшкi iстер департаменттерi болып қайта аталды.[13]

ҚР Үкіметінің 2006 жылғы 21 сәуірдегі № 313 Қаулысымен Iшкi iстер министрлiгiнiң Тергеу комитетi, Криминалдық полиция комитетi, Әкiмшiлiк полиция комитетi және Жол полициясы комитетi құрылды.[14]

ҚР Үкіметінің 2010 жылғы 30 қыркүйектегі № 1009 қаулысымен Ішкі істер министрлігінің Көші-қон полициясы комитеті құрылды.[15]

Президенттің 2011 жылғы 26 шілдедегі № 129 Жарлығын іске асыру мақсатында ҚР Үкіметінің 2011 жылғы 2 тамыздағы № 900 қаулысымен Әділет министрлігінің Қылмыстық-атқару жүйесі комитеті Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Қылмыстық-атқару жүйесі комитеті болып қайта аталды.[16]

ҚР Үкіметінің 2013 жылғы 14 наурыздағы № 245 қаулысымен Ішкі істер министрлігінің Көші-қон полициясы комитеті таратылды.[17]

ҚР Үкіметінің 2013 жылғы 26 тамыздағы № 855 қаулысымен Ішкі істер министрлігінің Жол полициясы комитеті Әкімшілік полиция комитетіне қосылды.[18]

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 14 тамыздағы № 933 қаулысымен таратылған ҚР Төтенше жағдайлар министрлігінің негізінде Ішкі істер министрлігінің Төтенше жағдайлар комитеті құрылды. Ішкі істер министрлігінің Ішкі әскерлер комитеті ҚР Ұлттық ұланының Бас қолбасшылығы болып қайта аталды. Министрліктің Есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымын бақылау комитеті, Криминалдық полиция комитеті және Тергеу комитеті таратылды.[19]

ҚР Үкіметінің 2017 жылғы 6 наурыздағы № 110 қаулысымен Ішкі істер министрлігінің Көші-қон қызметі комитеті құрылды.[20]

Үкіметтің 2018 жылғы 16 қазандағы № 637 қаулысымен Ішкі істер министрлігінің қарамағындағы аумақтық органдар - Астана, Алматы, Шымкент қаласы мен барлық облыстың Ішкі істер департаменттері, қалалық ішкі істер басқармалары мен аудандық ішкі істер бөлімдері, Көліктегі ішкі істер департаменті, ішкі істер желілік бөлімдері сәйкесінше Полиция департаменті, полиция басқармасы, полиция бөлімі, Көліктегі полиция департаменті және желілік полиция бөлімі болып қайта аталды.[21]

Президенттің 2020 жылғы 9 қыркүйектегі № 408 Жарлығымен Төтенше жағдайлар министрлігінің құрылуына байланысты ҚР Үкіметінің 2020 жылғы 20 қазандағы № 680 қаулысымен Ішкі істер министрлігінің Төтенше жағдайлар комитеті таратылды.[22]

Құрылымы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ішкі істер министрлігінің ресми сайтындағы мәліметінше оның бірнеше комитеттері бар. Олар:[23]

Қарамағындағы мекемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • Облыстық және Алматы, Астана, Шымкент қалалық Полиция департаменттері
  • Көліктегі полиция департаменті

Министрлер тізімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Суреті Аты-жөні
(Өмір сүрген жылдары)
Қызметі Партиясы Үкімет басшысы
1 Михаил Берсенёв
(1937 туған)
сәуір
1990
сәуір
1992
белгісіз Терещенко
2 Владимир Шумов
(1941–2020)
сәуір
1992
қыркүйек
1994
белгісіз Терещенко
3 Болат Баекенов
(1942–2023)
қыркүйек
1994
қазан
1995
белгісіз Терещенко
Қажыгелдин
4 Қайырбек Сүлейменов
(1949 туған)
қазан
1995
желтоқсан
2000
Партиясыз Қажыгелдин
Балғымбаев
Тоқаев
5 Болат Ысқақов
(1947 туған)
желтоқсан
2000
қаңтар
2002
белгісіз Тоқаев
6 Қайырбек Сүлейменов
(1949 туған)
қаңтар
2002
қыркүйек
2003
Партиясыз Тасмағамбетов
Даниал Ахметов
7 Зауытбек Тұрысбеков
(1949 туған)
12 қыркүйек
2003
14 қазан
2005
Отан[24] Даниал Ахметов
7 Бауыржан Мұхаметжанов
(1960 туған)
14 қазан
2005
2 сәуір
2009
белгісіз Даниал Ахметов
Мәсімов I
8 Серік Баймағанбетов
(1958 туған)
2 сәуір
2009
11 сәуір
2011
белгісіз Мәсімов I
9 Қалмұханбет Қасымов
(1957 туған)
11 сәуір
2011
12 ақпан
2019
белгісіз Мәсімов I
Серік Ахметов
Мәсімов II
Сағынтаев
10 Ерлан Тұрғымбаев
(1962 туған)
12 ақпан
2019
25 ақпан
2022
белгісіз Сағынтаев
Мамин
Смайылов I
11 Марат Ахметжанов
(1964 туған)
25 ақпан
2022
2 қыркүйек
2023
белгісіз Смайылов I
Смайылов II
12 Ержан Сәденов
(1968 туған)
2 қыркүйек
2023
белгісіз Смайылов II
Бектенов

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Байланыс  (қаз.). Ішкі істер министрлігінің ресми сайты. Тексерілді, 25 қазан 2023. Мұрағат көшірмесі 27 қазанның 2023 Wayback Machine мұрағатында
  2. Жалпы ақпарат  (қаз.). Ішкі істер министрлігінің ресми сайты. Тексерілді, 27 қазан 2023. Мұрағат көшірмесі 27 қазанның 2023 Wayback Machine мұрағатында
  3. Қазақ КСР Мемлекеттік мекемелері. Әлеуметтік-мәдени құрылыс басқармасының органдары, әкімшілік-саяси органдар мен Қазақ АКСР әділ сот органдары (1920— 1936 жжылдың, Алматы, 1984, 81-6.)
  4. 1992–2000 жылдары кезеңдегі мемлекеттік органдар туралы мәліметтер: Қазақстан Республикасының мемлекеттік билік органдары (1991 жылдың 16 желтоқсан - 2001 жылдың 1 қаңтар). Анықтамалық. ҚАЗАҚСТАН ПМ. — Алматы: БҮ "Эдельвейс", 2004. 612-617 б. (Құрастырушылардың ескертпелері).
  5. "Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі Жол полициясы комитетінің мәселелері" ҚАЗАҚСТАН Үкіметінің 2001 жылдың 8 маусымдағы № 777 қаулысы (ҚАЗАҚСТАН ПҮАЖ, 2001 № 21, 262-бап).
  6. "Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі Қылмыстық-атқару жүйелері комитетінің мәселелері" ҚАЗАҚСТАН Үкіметінің 2001 жылдың 28 желтоқсандағы № 1755 қаулысы (ҚАЗАҚСТАН ПҮАЖ, 2001, № 49-50, 590-бап).
  7. "Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің жекелеген мәселелері" ҚАЗАҚСТАН Үкіметінің 2002 жылдың 22 мамырдағы № 554 қаулысы (ҚАЗАҚСТАН ПҮАЖ, 2002, № 14, 151-бап).
  8. "Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру шаралары туралы" ҚАЗАҚСТАН Президентінің 2002 жылдың 28 тамыздағы № 931 Жарлығы (ҚАЗАҚСТАН ПҮАЖ, 2002, № 28, 307-бап).
  9. "Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі Ішкі әскер комитетінің мәселелері" ҚАЗАҚСТАН Үкіметінің 2002 жылдың 26 қыркүйектегі № 1057 қаулысы (ҚАЗАҚСТАН ПҮАЖ, 2002 № 32, 344-бап).
  10. "Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі Жол полициясы комитетін тарату туралы" ҚАЗАҚСТАН Үкіметінің 2002 жылдың 11 қазандағы № 1116 қаулысы (ҚАЗАҚСТАН ПҮАЖ, 2002 № 34, 368-бап).
  11. "Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру жөніндегі шаралар туралы" ҚАЗАҚСТАН Президентінің 2003 жылдың 23 желтоқсандағы №366 Жарлығы (Ағымдағы мұрағат).
  12. "Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің кейбір мәселелері" ҚАЗАҚСТАН Үкіметінің 2004 жылдың 3 наурыздағы № 261 қаулысы (ҚАЗАҚСТАН ПҮАЖ, 2004, № 11, 139-бап).
  13. https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P050000423_ Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлігінiң аумақтық органдары - мемлекеттiк мекемелерiн қайта атау туралы
  14. Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгiнiң кейбiр мәселелерi туралы
  15. Қазақстан Республикасында құқық қорғау қызметі мен сот жүйесінің тиімділігін арттыру жөніндегі кейбір шаралар туралы
  16. Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару жүйесін одан әрі жетілдірудің кейбір мәселелері туралы
  17. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің кейбір мәселелері туралы
  18. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің кейбір мәселелері
  19. Қазақстан Республикасы орталық атқарушы органдарының ведомстволары туралы
  20. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің кейбір мәселелері туралы
  21. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің кейбір мәселелері
  22. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің ведомстволары туралы
  23. Құрылым  (қаз.). Ішкі істер министрлігінің ресми сайты. Тексерілді, 27 қазан 2023. Мұрағат көшірмесі 27 қазанның 2023 Wayback Machine мұрағатында
  24. Турисбеков Заутбек Каусбекович - Параграф - Zakon.kz  (орыс.). online.zakon.kz. Тексерілді, 27 қазан 2023.