Қабырға қаптау

Қабырғаны цемент лай арқылы қаптаулы (кірпіш немесе бетон қабырғаға) тіктеуіш салма немесе тіктеуіш рейканыц көмегімен қабырғаның әр жерінен белгі плиткалар орнатылалын, қабырғалардың түйіскен жерінен бастайды. Белгі плиткалар қаптаманың тегістік деңгейін біркелкі келтіру үшін лай қалыңдығын (10 15 мм) есепке ала отырып, бір-бірінен кем дегенде 50 ем қашықтықта тіктеуішпен бірдейлестіре орнатылады. Қапталатын қабықта бетінің көлемі шағын бөлмелерде әрбір қабырғаға 4 белгі плиткадан жапсыру жеткілікті, оларды қабырғаның жоғарғы және төменгі бұрылітарына орналастырады. Сонан соң қабырғаның екі шетіне рейка тіктеуіштер қою қажет (жуандығы шамамен 40X40 мм, ұзындығы 2 м төрт қырлы ағаш). Бұл рейкалар оларға бағыт тауыш көлбеу жіп керіл байлау үшін керек; жіптің ұзына бойымен плиткалар жапсырылады. Қабырғаның бүкіл бетін қаптал бігкеннен кейін рейкаларды алын тастап, олардың орнына лай жағын, плиткамен қаитап шығады. Лай мөлшері плиткалар мен қанталатын қабырға бетінің арасындағы қуыс кеңістікті толтыруға жететіндей болуға тиіс. ІІлиткалар жігінің ені бүкіл қантамада бірдей болуы үшін қалып ретінде жік қалыңдығына сәйкес келетін сыналарды пайдаланған жөн (оны лай қатқаннан кейін алып тастанды). Қабырға қап тамасы еден төсемінен бұрын жасалған жағдайда плиткалардың бірінші қатарынан, астына еденнің көтерілу деңгейіне сәйкес етілді ағаш рейка төселеді. Лай дайындау үпіін 1 бөлік цемент пен 4 бөлік құмды әбден араластырғаннан кейін су құйын қоймалжың қалыпқа келтіреді. Лайды плитканың ішкі бетіне салын, тегістел жанды да, қабырғаға жапсырыл бастырады. Плитканы жапсырғанда лай илитканың астыңғы бетіне бір тегіс жайылуы тиіс. Плиткалар дың бүйірінен сығылып шыққан артық лайды қалақпен қырын алып тастау керек.Плиткалардың жігі 0,5—3 мм болуы мүмкін. Лай қатып, плиткалар берік ұстаеқаннан кейін плиткалар арасындағы саңылау жіктерді тазартып, созылмалы бор мастикамен немесе құм мен цемент қосқан сұйық лаймен толтырады.

Ағаштан жасалған каркас қабырғаларды қаптағанда оның бетіне алдымен толь немесе руберонд төсеп, сым тор кереді де цемент лаймен сылайды; бұдан кейінгі процесс жоғарыда баяндалған тәртіппен жалғастырылады. Бөрене ағаштан соғылған жаңа қабырғалармен бірден қаптауға болмайды. Ондайда қабырғалар шөккенше, кем дегенде бір жыл күте тұру керек.

Желімдегіш мастикамен қаптау

Желімдегіш мастикамен ұстастырып қаптағанда да плиткаларды екі рейкаға көлденең керілген жіптің бойымен орналастырып жапсырады. Әуелі қабырға бетінің гегістігін тексерін алу керек (тіктеуіштен ауытқу 1,5 мм-ден аспауға тиіс). Қабырғаның беті кір-қоқыстан, май дағынан тазар тылады. Қаптау жұмысын төменгі қатарлы орналастыруды бастайды. Еден онша тегіс болмаса, ол бір тегіс болуы үшін бір қатарлық астына жұқа ағаш рейка қояды. Желімдегіш мастиканы әуелі қалыңдығы 1 — 2 мм етіп қабырғаға айғыздан жағалы да, сонан соң ылғалды қылбумамен немесе ескі шүберекпен плитканы сүртеді; мастиканы плитканмң астыңғы бетіне тегістеп жағыл (қалыңдығы 1 — 2 мм), қабырғаның желім жағылған бетіне нығыздап бастырып, жабысу үшін қырлы тоқпақпен ептеп ұру керек. Плитка сырғып, бір-біріне жанасып кетпеу үшін, ұстау кезінде жігіне 2—4 мм металл пластинкалар немесе шынының кішкентай сынықтарын тыққан жөн. Мастика плитканы жеткілікті түрде берік ұстастырғаннан кейін, пластинка.Гарды алып тастап, жікгерін цемент лаймен ұстастырып, қаптау кезіндегі сияқты мастикамен толтырады.

Мастикалардың: казеинді (құрамы салмақтық бөлігі бойынша — казеин ұнтағы — 1, ұлпа әк 2, су — 2 және антисептик — фторлы натрий — 0,1); синтетикалық (мысалы, пластикаландырылған иоливинилацетатты эмульсия) түрлері бар. Егер қабырғалардың беті бір тегіс болса, онда плиткаларды майлы қою бояумен (абзалы ақ бояумен) жапсыру керек. Бұл үшін қабырғаға немесе плиткаға бояулы бір тегіс етіп 2 мм дейін қалыңдықта жағалы.

Полиетирольды плиткалармен қаптау

Полиетироль плиткаларды қаптайтын қабырға бетіне жапсыру үшін канифольды немесе перхлорвинилді мастиканы пайдаланады. Канифольды мастиканың құрамы (салмақтық бөлігі бойынша): канифоль — 1,7, денатурат спирт (этилды техникалық спирт те жарайды) — ІЛ, оксоль, зәйтүн майы — 0,7, әк ұнтағы — 6,5—7 (толықтырғыш). Ұнтақталған канифольды спиртте 1 — 2 сағат бойы ауық-ауық араластыра отырып ерітеді. Содан кейін зәйтүн майын қосып, әк ұнтағын сеуіп, бәрін қою біркелкі масса алынғанша араластыру керек. Жабық ыдыстағы мастика әрі кеткенде 30 күн сақталады. ІІерхлорвинильді мастиканың құра мы (салмақтық бөлігі бойынша): перхлорвинилді сыр немесе эмаль — 1, толықтырғыш — ақ цемент немесе әк ұнтағы — 1.

Сыр мен эмальді толықтырғышпен мұқият араластырады. Қабырғалардың бетін қаптау үшін жұмсақ құрғақ щеткамен шаңын тазартыл сонан соң қалыңдығы кем дегенде 1 мм етіп перхлорвинилді мастиканы - қылбумамен, неғұрлым тұтқыр канифольды мастиканы — қалақшамен жағалы. Плиткалы канифольды мастикамен жапсырғанда оны қабырғалардың бетіне айғыздан жаққаннан кейін бірден жапсыруға болады. Перхлорвинилді мастиканы қолданғанда плиткаларды тек қабырғаға жағылған мастика кенкеннен кейін ғана жапсырады, оның кебуі үшін бөлмедегі температураға қарай 3 сағаттап 6 сағатқа дейін уақыт кетеді. Мастика жағылған қабат кеикеннен кейін қантамастан бұрын міндетті түрде екінші рет мастика жағалы. Қабырғаларды қаптау жұмысын еденнен бастайды, мұнда плиткаларды бірінен соң бірін көлденең катарға жапсырады. Плиткалардың арасындағы жігін мүмкіндігінше аз қалдыру керек.

Полистироль плиткаларды металл кесетін қол арамен кеседі; металл тесетін бұрғымен теседі. Бөлмеде қалыпты температура болғанда полистироль плиткаларды желімдеуге арналған мастикалар 8—10 тәуліктен кейін қатаяды. Оған дейін желімделген плиткаларға қол тигізу ге болмайды.