Қазақтың сырт киімдері
Қазақтың сырт киімдері - ертеде ата-бабаларымыз, әжелеріміз алуан түрлі киім түрлерін тіккен. Олар: тон, ілік тон, күпі, ішік, шекпен, шапан, камзол, кеудеше, аба, тайжақы, кәжекей, белдемше, қырмызы тон, кіреуке, қамқа тон.[1]
Тон[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тон - иленген қой терісіне жүнін ішіне қаратып тіккен сырт киім. Тонның түрлері көп:
- жабағы тон,
- бүрмелі тон,
- тұлып тон,
- зерлі тон,
- жарғақ тон.
Ілік тон[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ілік тон - құдалыққа барғанда сыйға тартатын әдемі тон.
Күпі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Күпі арасына жүн салып, тасталып тігіледі.
Ішік[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ішіктің іш жағынан аңның, малдың терісі салынып, сыртты мақпал, қалың жібек матамен тысталады. Ішік түрлері:
- түлкі ішік,
- қасқыр ішік,
- бұлғын ішік,
- жанат ішік,
- қоян ішік,
- зерлі ішік.
Шекпен[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Шекпен - жүннен иіріліп, өрмекпен тоқылған сырт киім.
Шапан[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Шапан - астарына мақта, жүн салынып тігілген немесе астарсыз мақпалдан тігілген сырт киім.
Камзол[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Камзол - жеңсіз жеңіл киім.
Кеудеше[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Кеудеше - жас түйенің жүнінен иіріп, не болмаса түбіттен тоқылған жағасыз киім.
Аба[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аба - сырт киімнің сртынан киетін жамылғыш.
Тайжақы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тайжақы - құлын немесе тайдың терісіне иленіп, астарланған, көктемде немесе күзде киетін сырт киім.
Кәжекей[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Кәжекей - жеңсіз, жағасы кеңірек ойылған, етегі белден төмен түсетін келіншектердің сырт киімі.Қазақтың ұлттық киімі.
Белдемше[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Белдемше - той-думандарда көйлек үстінен киетін сәнді киім. Көбінесе жаңа түскен келіндерге арнап тігіледі.
Қырмызы тон[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қырмызы тон - қыз-келіншекткрге арнап қызыл масаптыдан тігілген шапан.
Кіреуке[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Кіреуке - алтын тінді зерлі жіппен тігілген, аса қымбат жібек шапан.
Қамқа тон[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қамқа тон- жұмсақ қып иленген қой терісінен тігіледі. Жағасына аң терісі салынады. Қаусырма белдігі бар қымбат та сәнді сырт киім.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
<references>
- ↑ "Таң-Шолпан", 2004, №4, шілде-тамыз