Қазақ халқының поэзиясы

«Қазақ халқының поэзиясы» («Поэзия казахского народа»), Мұхтар Әуезовтің мақаласы. Әуезовтің Т. Әлімқұловпен бірге «Антология казахской поэзии» жинағына жазған алғы сөзі. Антология 1958 ж. Мәскеуде Мемлекеттік көркем әдебиет баспасында шыққан. Жинақтың редакция алқасында Әлімқұлов, Ә., Ә. Сәрсенбаев, И. Сельвинский бар. Құрастырушылары: Қ. Жармағамбетов, Е. Ысмайылов, Ғ. Мүсірепов. 846 беттен туратын ете сапалы басылған кітап.

Қазақ эпосының таңдаұлы үлгілерінен бастап 50-жылдарға дейінгі қазақ поэзиясының таңдаұлы өкілдерінің шығармалары берілген. Мұхаң Т. Әлімқұловпен бірге жазған алғы сөзінде қазақ эпосынан бастап қазіргі заман поэзиясына дейінгі сан ғасырлық әдебиет тарихына қысқа, нақты шолу жасаған. Алғы сөзде алдымен Қазақстан поэзия мұхиты сияқты, оның кегінде қалықтаған ежелгі эпикалық жырлар Махамбеттің жалынды жырларымен тоғысын, Абайдың дана өлеңдеріне нәр берген, Жамбылдың қуатты толғауларына қанат бітірген қазақ поэзиясына жоғары баға беріп, одан ары накты талдауларға көшеді. Кітап орыс тілді оқырманға арналғандықтан, қазақ халқының ауыз әдебиетінің ерекшеліктері женінде хабар берілген. Қазақ фольклорына үнді-буддистік, моңғол-тибеттік, көне ирандық, арабтық мифологияның әсер еткені жөнінде айтады. Жеке ақындардан көбірек талданғаны Абай. Абайдың өскен тарихи-әлеуметтік ортасы, ақындық мектептері туралы айтылған. Абайға берілген жоғары бағалармен қатар сын да айтады. Торайғыровқа арнайы тоқталыңкырап, «Адасқан өмір» поэмасын сөз етеді. Алгы сездің екінші бөлігі Октябрь революциясынан кейінгі әдебиетке арнапған. Алдымен қазақ, түрікмен, өзбек, тәжік сияқты халықтардың әдебиетіне социалистік революцияның әсері жөнінде айтылып, әсіресе проза жанрының дамығанына тоқталған. С. Сейфуллин, Б. Майлин, С. Мұқанов, I. Жансүгіров шығармашылығына кеңірек тоқталып, «Тар жол, тайғақ кешу» романы, «Шұғаның белгісі» повесі, «Сұлушаш» поэмасы талданған. Қазақ кеңес поэзиясының басқа өкілдерін жастарына, тақырыптарына қарай топтап алып, кысқа-қысқа талдап өткен. Уақыт жағынан 30-жылдар, соғыс жылдары, соғыстан кейінгі жылдардағы әдебиет депжіктеген. Мақала соңында Қазакстанда жақсы акындар көп-ақ, олардың берінің ездік тәжірибесі, өрнегі бар, бәрі өмір шындыгын өздерінше бейнеледі. Өкінішке орай, бұлардың шығармаларын аударған кезде, олардың өзіндік ерекшеліктері сақтала бермейді деп, жұмсақтау болса да, аударма сапасына деген көзқарасын білдіреді.