Қазақ үрдісіндегі өлшемдер

Қазақ үрдісінде өлшем бірлігі ретінде адамның өз сүйегі алынған:

1. Бой – кісі бойы;
2. Құлаш – әркімнің құлашы өз бойына тен;
3. Құшақ – периметрі кісі бойына тең шеңбер;
4. Жарты құшақ(құлаш) – кісі бойының 2:1-не тең өлшем;
5. Адым – жарым құлашықа тең;
6. Жарты адым – бойдың 4:1-не тең өлшем;
7. Қолтық – қолдың басы мен қолтықтың аралығы;
8. Шынтақ – қолдың басы мен қолтықтың аралығы;
9. Білем – қолдың бірінші буынының арасындағы қашықтық;
10. Кере қарыс – бас бармақтың ұшы мен кішкене саусақтың ұшын кергендегі ара қашықтық;
11. Қарыс – бас бармақ пен төртінші саусақты кергендегі ара қашықтық;
12. Сүйем – бас бармақтың ұшы мен сұқ саусақты екінші буынынан бүгіп, кергендегі ара қашықтық;
13. Сынық сүйем – бас бармақтың ұшы мен сұқ саусақты екінші буынынан бүгіп, кергендегі ара қашықтық;
14. Елі – бір саусақтың қалыңдығы, бір еліге тең, екі саусақ – екі елі, үш саусақ – үш елі, төрт саусақ – төрт елі;
15. Табан немесе табан елі – төрт саусақ пен бас бармақты біріктіре ұстағандағы қалыңдық;
16. Тұтам – жұмыр затты тұтамдап қысып ұстағандағы қалыңдық;
17. Табан – аяқтың өкшесі мен бас бармағының арасы;
18. Шымшым – ұсақ затты бас бармақ пен сұқ саусақтың арасына қысып алғандағы сиымдық өлшемі;
19. Уыс – қолдың алақанын қобылай ұстағандағы сыйымдылық өлшемі;
20. Қосуыс – қос қолдың алақанын біріктіре қобылай ұстағандағы сыйымдылық өлшемі;

Тереңдік өлшемі: кісі бойы, белуар (белбуар), тізе, тобық.

Мал тұрқымен өлшенетін өлшемдер: ат құлағы, ат сауыры, ат бауыры, аттың тізесі, ат шашасы, ат тұяғы.

Сол сияқты қазақ ұғымында арқан бойы, найза бойы, құрық бойы, қамшы сабы, таяқ тастам, қарға адым, ат шаптырым, иек асты т.с.с. өлшем бірліктері кездеседі.