Қазақ әдебиеті тарихын жасау мәселелері

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

«Қазақ әдебиеті тарихын жасау мәселелері», Мұхтар Әуезовтің мақаласы. Қазан төңкерісінің 30 жылдығына орай Қазақ КСР Ғылым академиясының мерекелі сессиясында (1947) жасалған баяндама. Мақала түрінде «Қазақ КСР Ғылым академиясының хабаршысында» (1947, №12), «Әдебиет және искусство» (1948, №2), «Уақыт және әдебиет» (1962, 79-92-беттер), 12 томдық шығармалар жинағы (11-кітап, 1969, 261-276-беттер), 20 томдық шығармалар жинағы (17-кітап, 1985, 205-220-беттер) сияқты басылымдарда жарияланды. Мұнда Тіл және әдебиет институтының жоғары мектептерге арналған 4 томдық әдебиет тарихын жасау жұмыстарымен таныстырады. Осы саладағы қиындықтар мен проблемаларға назар аударады. Қазақ едебиеттану ғылымы әлі жас. «Шоқан, Әбубәкір, Ыбырай сияқты оқымыстылардан» бастау алған әдебиет туралы ғылым төңкерістен кейін оқулықтар жасау қажеттілігі негізінде дамыды. Алғаш рет көп томды әдебиет тарихын жасау қолға алынып отыр. Ауыз әдебиеті әдет-салт жырлары, ертегі, батырлар жыры, ғашықтық жырлары (лиро-эпос), тарихи жырлар, шешендік сөздер, айтыс, совет фольклоры деген бөлімдерге жіктеп қарастырылғандығы айтылып, осылардың әрқайсысына сипаттамалар берілген. Әсіресе тарихи тақырыпқа керкем шығарма жазуға ұлтымен танытқан жас жазушыларға назар аудара келіп, олардың алға қойған максаты мен социалист реализм кайысып жату тиіс дейді. Әдеби мұраға байланысты айтылған кейбір пікірлерде уақыттың табы, заман сызы сезілгенімен, мақала қазақ әдебиетінің тұтас тарихын жасау мәселесін білімдарлықпен көтере білген, айтылған құнды ойлар, парасатты пікірлер күні бүгінге дейін маңызын жойған жоқ.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8