Қазгермұнай

«Қазгермұнай» – Қазақстанның минералдық-шикізат кешеніндегі серіктес кәсіпорындардың бірі, мұнай-газ бірлескен кәсіпорны. 1993 жылы 9 қарашада ЖШС нысанында құрылған, шетел капиталының қатысу үлесі 50%, яғни акциялар пакетінің 25%-ы РВЕ-ДЕА-ның (неміс мұнай компаниясы), 17,5%-ы ЭЭГ-нің (неміс мұнай компаниясы), 7,5%-ы Халықар. Қаржы Корпорациясының (Дүниежүзілік банктің бөлімшесі), 50%-ы қазақстандық «Харрикейн Құмкөл Мұнай» заңды тұлғасына (бұрынғы «Оңтүстікмұнайгаз АҚ») тиесілі. Бүгін таңда жұмсалған шығын 150 млн. долларға жуық. Мұнай кеніштерін дамыту үшін тағы да 100 млн. долларға жуық қаржы жұмсалмақ. Бірлескен кәсіпорын Ақшабұлақ, Нұралы, Ақсай (Оңтүстік Торғай ойпаңы) кеніштерін барлау, олардан көмірсутекті өнім өндіру, тасымалдау және одан әрі Германияға экспортқа шығару жұмыстарын орындайды. Бірлескен кәсіпорындарды Құрылтайшылар жиналысы, Қадағалау кеңесі басқарады, Бақылау кеңесінің атқарушы комитеті үш жерде жұмыс істейді: Басқармасы Қызылорда қаласында, Ақшабұлақ кәсіпшілігі, Өкілдік Алматы қаласында (маркетинг, компанияның орталық идаралардағы өкілдігі). Қазіргі кезде 8 игеру оқпаны іске қосылды. Мұнай дайындайтын ұшқыштық және орталық станциялары, Ақшабұлақ кенішінен ұзындығы 60 км екі желілі мұнай құбыры, Құмкөл – Қарақойын – ШМОС (Шымкент мұнай-органикалық синтез) құбыр желісі, қызметкерлерге арналған вахталық қыстақ салынып, пайдалануға берілді. Құрылысқа халықаралық компаниялармен қатар, қазақстандық фирмалар да қатысты. Ақшабұлақ кенішінде мұнай коммерциялық жолмен 1998 жылы қазанда өндіріліп, Қарақойын-Құмкөл магистраліне беріле бастады. Бірлескен кәсіпорын мұнайды фонтандық әдіспен, қабаттық қысым есебінен өндіреді. Қазіргі кезде оның өндірістік қуаты жылына жарты миллион т-ға жуық, кенішті игеру жобасы бойынша жылына 1 – 1,3 млн. т. мұнай өндіру көзделіп отыр. 2000 жылдан тәжірибелік-өнеркәсіптік игерудің екінші кезеңі басталды. Бүкіл өндірілген мұнайдың шамамен 70%-ы экспортқа шығарылады, 30%-ы ішкі нарықта қалады. Алынған пайданың жартысына жуығы салықтар мен роялти төлемдері түрінде Қазақстан жағына түседі. Бүгін таңда «Қазгермұнай» Бірлескен кәсіпорнының бүкіл мұнай өндіруші нарықтағы үлесі 1,51%.