Қанның бояғыш заты

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Гемоглобин молекуласы
Гемоглабиннің ақуызсыз бөлігі

Қанның бояғыш заты (гемоглобин, көне грекше: αἷμα — қан және лат. globus — шар) - қызыл теміртұқымдас пигментті қан және қанды сөлдер - оттегі молекулаларымен қайтымды байланысты - күрделі ақуыздар - темірпородинді простетикалық топтардан және глобин ақуызынан турады.

Дем алу мүшелерінен ұлпаға немесе ұлпаларға және көмірқышқылдардың ұлпалардан демалу мүшелеріне алмасуын қамтамасыз етеді - қанның рН ұстауда қатысады. Барлық омыртқалыларда бар, ал ерекше кейбір антарктикалық белоктар, көптеген омыртқасыздарда қан жоқ.

Қанда эритроциттер бар, (омыртқалы және кейбір омыртқасыздарда) немесе плазмаларда еріген, (көптеген омыртқасыздарда).

Гемоглобиндер молекуласы көптеген жоғары омыртқалылардың компоненттік тізбектерден құралған, олардың әркайсысына гем косылған, ол валенттер атомын өзгертеді, Ғе(ІІ), қосады және 02 , алады. Тетрамерге жинақталған гемоглобин молекулалары орналасқан 4 қалдық гемі жоғары орналасқан және 02 жеңіл қолайлы. Әр секунд сайын 650-1012 гемоглобин молекулалары пайда болады, (әр эритроцитте 265-106 гемоглобин молекуласы).

Гемоглобиннің молекулаларының бәрін «жинақтау» 90 секундка жетеді. Бұлшық еттер бұлшық гемоглобиндерден тұрады, миоглобин. Ұқсас гемоглобиндер, мысалы: мегоглобин, кейбір өсімдіктерде табылған.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3

Гемоглобин