Қанғар одағы

Қанғар одағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Қанғар одағы(659—750)

  Қанғар тайпалық одағы - Жеті өзен мен Маңғыстауды қоспағанда, Қазақстан территориясындағы түркі мемлекеті.Қаңғарлар - ерте ортағасырлық қаңлылар, олар қазір қазақтардың, башқұрттардың, ноғайлардың, өзбектердің және қарақалпақтардың құрамына кіреді. Қыпшақтар жеңілгеннен кейін, қаңлылардың батыс тармағы мажар халқына қосылды. Одақтың штаб-пәтері Ұлытау тауларында болды.

Одақтың құрылуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

 Кейбір шығыстанушылар (Маркварт, Толстов, Кляшторный) Қангарды Кангламен тікелей байланыстырды; сонымен қатар бұрын аймақта үстемдік еткен Кангюйлермен (ең алдымен үнді-еуропалықтар). Ахинжанов Қыпшақтар Кан аймағын басып алғаннан кейін жай ғана «қаңлы» атауын алды (сөзбе-сөз «вагон») деп болжайды.

  Жеті өзенді қытайлар басып алғаннан кейін, қаңлылар тәуелсіз болды. Олар тіпті Оңтүстік Қазақстан мен Сырдария қалаларын қытайлардан тартып алды. Сырдария қалаларында автономия қалды. Қазақстанның оңтүстігіндегі оғыздар, Ертіс алқабындағы қимақтар, Муғожарыдағы құмандар және солтүстік Қазақстандағы қыпшақтар қаңлылардың вассалы болды.

  7 ғасырдың аяғында Сырдария қалалары көтеріліске түсіп, Соғды мемлекетімен одақ құрды. Арабтар оңтүстіктен Соғдыға шабуыл жасаған кезде көтеріліс жеңіске жетті. Көтеріліс басылды. Бірақ қалалардағы автономияны қаңлылар қалдырды.

Одақтың құлауы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

VIII ғасырдың басында оғыздар мен Ташкент қаласы одақтан шықты. Арабтар Сыганак, Дженд, Яссы және басқа Канария қалаларына шабуыл жасады.

Арабтар Соғды басып алғанда Сырдария бойындағы Канария қалаларына шабуыл жасады. Арабтар Қазақстанның оңтүстігін, ал оғыздар Сырдарияның қалған қалаларын басып алды. Оғыздар қимақтармен одақ құрады. Қаңғар одағы өмір сүруді тоқтатты. Қанғардың батыс тармағы (печенегтер) Хазар қағанатының бұрынғы жерлерін басып алып, сол жерде өз мемлекетін құрды.