Қарашақаздар
Көрініс
Қарашақаздар | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Канада қарашақазы (Branta canadensis)
| ||||||||||||||
Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Түрлері | ||||||||||||||
Branta bernicla | ||||||||||||||
Синонимдері | ||||||||||||||
Nesochen Salvadori, 1895 |
Қарашақаз (лат. (Branta) - қазтәрізділер отрядының үйректер тұқымдасына жататын құс.
Қазақстанда Солтүстік Қазақстанда, Зайсан ойпатында, Сілеті көлінің маңында, Наурызым қорығы мен Алматы қаласының маңындағы сарқынды су қоймасы - Сорбұлақ көлінде кездеседі. Қарашақаздың екі түрі: дара қаз - ТМД елдерінде, тундра мен орманды-тундрада; ақ бетті қараша қаз - Жаңа Жердің Оңтүстік аралында таралған. Канадтық қарашақаз ТМД елдерінің жерінде ұялайды. Олар тундраның құрғақ жерлерінде сирек шоғырланып орналасады. Ақ бетті қарашақаз Қызыл кітапқа енгізілген.[1][2]
Сипаты
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Дене тұрқы қаздан кіші (62 см):
- * қанатының ұзындығы 36-см-дей, жайғанда 124 см-дей;
- * құйрығының ұзындығы 11 см.;
- * салмағы 1,5-2,5 кг.
- Басы, мойыны және төсі қара, мойнында жіңішке сақина тәрізді ақ жолағы болады, сондай-ақ құйрығының астыңғы жағы ақ. Ұшқанда алдынан қарағанда қара, артынан - ақ түсті болып көрінеді.
- Батпақты, сазды жерлерде ұялайды. Ұясын құрғақ жерге шұңқыр жасап салады, оның ішіне мамық төсейді.
- Қорегі - су өсімдіктері, астық тұқымдастары. Егістік жерлерде дәнді дақылдармен қоректенеді.
- Қарашақаз жыл құсы. Топталып ұшып, ұзақ уақытқа жұп құрады.
- Ұшып келісімен сәуір-мамыр айларында мекиені 3-6 жұмыртқа (қоңырлау келген) салып шайқайды, кежегі ұяны қорғайды. Балапандарын қанаты қатайғанша мекиені мен кежегі бірге ертіп жүреді.
- Қазан-қараша айларында қыстау үшін Иран, Ирак, Үндістан және тропиктік, субтропиктік аймақтарға ұшып кетеді.
Тағы қараңыз
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – Павлодар: 2007 - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
- ↑ Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. — Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5