Қатысушы:Asselorazbekova/зертхана

Баронг (мифология) Баро́нг (индон. Barong) - Бали және Ява мифологиясындағы пантера тәрізді кейіпкер. Ол әртүрлі жануарларға ұқсас кейіптерде пайда болады, олардың ішіндегі ең әйгілі және қастерлісі - төрт немесе екі аяқты жаратылыстың арыстан басымен бейнесі. Жақсы күштердің жетекшісі ретінде ол жын-лорд Рангдаға қарсы күреседі. Бұл мифологиялық сюжет - Бали аралдары мен Яваның кейбір аймақтарының тұрғындары арасында өте танымал ритуалды костюмдер биінің негізі.

Баронгтың Бали және Ява мифологиясындағы рөлі Баронг бейнесі Бали мен Яваның шығыс бөлігінде, Малай архипелагының осы аралдардың тұрғындары анимизмнің әртүрлі формаларын ұстанған кезде қалыптасты. Зерттеушілер оның атауының ежелгі балиндік және ежелгі ява тілдеріндегі аюдың атымен («бахруанг», «баруанг») байланысты этимологиясын, сондай-ақ оның жан-жануарлардың сыртқы түрін осы кейіпкердің анимистік тамырларының дәлелі ретінде қарастырады. Бали мен Яваның әр түрлі аймақтарының тұрғындары арасында кездесетін мифтерде Баронг әртүрлі жануарлардың - аю, қабан, ит, енеке, піл немесе жолбарыс, бірақ көбінесе арыстанның ерекшеліктері бар екі немесе төрт аяқты жаратылыс ретінде көрінеді. Көптеген мифтерде ол «Джунгли мырзасы» ретінде саналады. Аңыздардың біріне сәйкес, Баронг бастапқыда қарапайым адамға ұқсас болған, алайда орман перілері оны жыныстық зорлық-зомбылық үшін кек алу мақсатында аң тәрізді тіршілік иесіне айналдырылған. Баронг - ізгілік пен әділеттілікті бейнелейтін яван-бали легендарийінің басты жағымды кейіпкері. Ол жақсылық күштерін зұлымдық күштеріне - шайтандарға қарсы шексіз күресті басқарады, оларды өз кезегінде ортақ анасы мен ханшайымы Рангда басқарады, ол үлкен адырайған көздерімен және азу тістерімен ұсқынсыз кемпірге ұқсайды. Баронг пен Рангда арасындағы қарама-қайшылық жергілікті мифологиялық эпостың негізгі сюжеттік желілерінің бірі болып табылады, онда мифтік жаратылыстармен қатар нақты тарихи кейіпкерлер, атап айтқанда, 11 ғасырдың басындағы бали-ява билеушісі Аирланга болған. Сондықтан Рангдоймен шешуші шайқасқа Баронг Аирланганың өтініші бойынша қатысады: Аирланга сол уақытқа дейін жындар ордасынан жеңіліп, өз армиясының қалдықтарын хайуандық одақтастың басқаруына ауыстырады. Рангда, қара сиқырды қолданып, Баронгпен бірге жүретін жауынгерлерді трансқа ұшыратып, оларды өз-өзіне қол жұмсауға мәжбүрлеуге тырысады - өз күштерін өз крисімен ұрып тастауға мәжбүр етеді, дегенмен жақсылық күштерінің жетекшісі сиқырға жүгініп, күрескерлерді жазықсыз етеді және ақыр соңында жын-перілерді отставкаға кетуге мәжбүр етеді.

Қазіргі Индонезия мәдениетіндегі баронг Баронг образы әсіресе балидың халықтық мәдениетінде танымал, ал явандарда біршама аз. Бали аралдарында, сондай-ақ Орталық және Шығыс Яваның кейбір тұрғындары арасында ол халықтың қорғаушысы, ауылдардың меценаты, сәттіліктің, өркендеу мен байлықтың символы болып саналады. Баронгтың рельефтік немесе мүсіндік бейнелері - кейде мөлшері өте әсерлі болады - көбінесе зұлым күштердің тұмары ретінде қабырғаларға, тұрғын үйлердің немесе қоғамдық мекемелердің кіреберісіне орналастырылады. Баронгтың Рангдамен шайқасы - «Баронг биі» немесе «баронган» деп аталатын ең танымал театрландырылған би қойылымының сюжеті - еуропалық ортағасырлық құпия. Ағаштан, матадан, қауырсыннан, пальма жапырағынан және басқа материалдардан жасалған Баронгтың түрлі-түсті фигурасын, әдетте оған төменнен өрмелеп шыққан екі биші қозғалысқа келтіреді - олардың бірі бетпердені (Бали, Орталық және Шығыс Яваның көптеген аймақтарында ол арыстанның бетіне, жуан жалы мен сақалына ұқсайды, бірақ кейбір жерлерде дәстүрлі түрде басқа жануарлардың белгілерін елестетеді), ал екіншісі денені басқарады. Баронг пен Рангданың фигуралары жылдам биде айнала отырып, кезек-кезек бір-бірін басады, олар Аирланга сарбаздарының атынан шыққан бишілермен қоршалған, ал соңғылары криспен қаруланған және өзін-өзі өлтіруді бейнелейді. Ол әдетте Индонезияның дәстүрлі оркестрі, гамеланмен бірге жүреді. 2015 жылғы желтоқсанда Баронг биі басқа сегіз балилық халық билерімен бірге ЮНЕСКО-ның Индонезия үшін адамзаттың материалдық емес мәдени мұраларының шартты тізіміне енгізілді Бастапқыда баронг биі тек салттық сипатта болды: Балиде Баронг пен Рангда маскалары дәстүрлі түрде индуизм храмдарында сақталған, оларды қолданудың алдында әр түрлі мистикалық рәсімдер орындалған. Алайда уақыт өте келе, ол көбіне ойын-сауық шоуына айналды және қазір жүйелі түрде түрлі мәдени фестивальдардың бағдарламаларына қосылды және туристік тартымдылық ретінде белсенді танымал болды, дегенмен оған дайындық әдетте белгілі бір рәсімдермен жүреді. Сонымен қатар Баронгтың футболкаларындағы бетперделер мен түрлі бейнелері Балидегі танымал туристік кәдесыйға айналды.