Қосақиқаттылық

Қосақиқаттылық – теориялық дәлелге негізделген философиялық ақиқат пен діни сенімге байланысты ақиқаттың қатынасын білдіретін ұғым.

Қосақиқаттылық орта ғасырларда философтар мен теологтар арасында өткір айтыс-тартыс туғызды. Діни көзқарас өкілдері – теологтар діни сенімді үстем деп санап, философияны, ғылыми білімді оған тәуелді етіп, діни ақиқатты жоғары қойды. Философтардың көбісі осы қайшылықты шешудің, екі ақиқатты үйлестірудің жолын іздестірді. Әйгілі араб философы ибн Рушд қосақиқаттылық ілімін ұсынып, дүниені, табиғатты ұтымды танудың ислам дініне қарсы келмейтінін, діни ақиқат пен “дәлелдеуге негізделген зерттеу жүргізуге мүмкіндік беретін” ақиқат бір-бірімен үйлесімді болатынын тұжырымдаған. Ал егер қайшылық туа қалса, дәлелді білімді жоққа шығару мүмкін емес болғандықтан, діни қағиданы бұзбай, оған “аллегориялық түсіндірме” беру арқылы екеуін үйлестіруге болады деп есептеді.

Ибн Рушд дамытқан қосақиқаттылық ілімі орта ғасырлар мен Қайта өркендеу дәуірінде Франция, Англия, Италия, т.б. батыс елдерінде кеңінен қолдау тапты.