Қос өкпелі балықтар
Қос өкпелілер (ағылш. Lepidosirenidae) — қостынысты балықтардың санатына жататын балық түрі. Олардың бір-біріне өте жақын екі тұқымдасы бар. Оның бірі — тропиктік Африкаға тараған протоптерилер (Protopteridae), екіншісі — Оңтүстік Американың Амазон өзенінде тараған лепидосирендер (Lepidosirenidae). Бірінші тұқымдасына — протептерус туысының бірнеше түрі, екіншісіне бір ғана туыс лепидосирен жатады.
Тән белгілері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Өкпесінің екеу болуы, желбезектерінің аздап редукцияға ұшырауы және қос қанаттарының нашар дамып, жіңішке талшық түріне айналуы. Неоцератодтарға қарағанда ұсақ келеді. Лепидосиреннің ұзындығы — 125 см, ал протоптерус — 140 см болады. Бұлар өзендерде және тайыз суларда, кейде мүлдем құрғап қалатын шалшық суларда да тіршілік етеді. Протоптерустың тіршілік еткен суы құрғаған кезде, олар су түбін қазып шалшыққа еніп,капсуламен қоршалады. Лепидосиреннің денесінің сыртында капсула болмайды. Сөйтіп жазғы ұйқысы бес айға созылады. Протоптерусты қолдан ұйықтатқанда 3-4 жылға дейін тіршілігі жойылмаған. Ұйықтаған кезде тек қана өкпесімен тыныс алады. Жауын көбірек жауған мезгілде оянады. Су түбіндегі омыртқасыздармен, көбінесе өсімдіктермен қоректенеді. Уылдырықтарын шұңқылдарға немесе су түбіндегі індерге шашады. Дамуы метоморфозды. Личинкаларында сыртқы желбезегі болады. Ол рудимент түрінде ересектерінде де сақталған [1].