Қуа
| Қала | |
| Қуа | |
| өзб. Quva/Қува | |
 | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Облыс | |
| Аудан | |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
40°31′24″ с. е. 72°03′42″ ш. б. / 40.52333° с. е. 72.06167° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 40°31′24″ с. е. 72°03′42″ ш. б. / 40.52333° с. е. 72.06167° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1927 |
| Бұрынғы атаулары |
Федченко |
| Қала статусы |
1974 |
| Орталығының биiктігі |
488 м |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
38 600 адам |
| Сандық идентификаторлары | |
| Телефон коды |
+998 8373 |
| Пошта индексі |
713910 |
Қуа шекарасы
| |
Қуа (Кува, Құба. өзб. Quva/Қува) — Орта Азиядағы ең көне қалалардың бірі, 1929 жылдан Өзбекстанның Ферғана облысы Қуа ауданының әкімшілік орталығы. Қала халқының саны 38 600 адамды құрайды.[1]
Географиялық орны
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Ферғана облысының солтүстік-шығыс бөлігінде, облыс орталығы Ферғана қаласынан 20 шақырым жерде орналасқан. Теміржол стансасынан 4 км жерде. Қала жанында Қарқилан су қоймасы орналасқан. Қала атауы өзбектер мен қырғыздарға белгілі түркі тайпаларының «қуа» атауынан шыққан.
Ең жақын қалалар және оларға дейінгі қашықтық
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қуа — шағын қала. Ол халық саны бойынша өз елінде (Өзбекстан) 51-ші орында және өз аймағында (Ферғана облысы) 5-ші орында. Оның жаһандық рейтингі шамамен 12 184-ші орында.
Ең жақын қалалар және оларға дейінгі қашықтық: Палванташ (14 км), Асака (19 км), Сары-Таш (20 км, Қырғызстан), Шаһрихан (20 км), Боз (21 км), Мархамат (22 км), Ташлақ (23 км), Қуасай (25 км), Әндіжан (28 км), Ферғана (28 км), Марғылан (29 км), Кызыл-Кия (30 км, Қырғызстан), Найман (32 км, Қырғызстан), Жазжауан (32 км), Бұлақбасы (38 км), Құйғанжар (42 км), Чаувай (43 км, Қырғызстан), Хаққұлабат (43 км), Қожабат (44 км).[2]
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]10 ғасырдағы араб деректерінде ежелгі Қуа қаласы туралы айтылады, оның орнында қазір Қуа қаласы орналасқан. Ежелгі қала қабырғалар мен мұнаралармен қоршалған цитадель, рабат және шахристаннан тұрды. Қала Ферғана аңғары мен Қашқарды байланыстыратын керуен жолында орналасқан. Қуа қаласы 13 ғасырдың басында моңғол шапқыншылығының нәтижесінде жойылды. Ортағасырлық қаланың қирандылары қалды. 1956-1958 жылдар аралығында қала қабырғаларының сыртында Будда мен түрлі будда құдайларының мүсіндері бар будда храмы табылды. Цитадельден қосалқы құрылыстар мен тұрғын үйлердің қалдықтары, тұрмыстық заттар және басқа да жәдігерлер табылды. Бұл будда храмы 7-8 ғасырларға жатады.
Көптеген тарихшылар Қуаны Альфраганус деген атпен Еуропаға әйгілі болған ортағасырлық астроном және математик Ахмад әл-Фарғанидің туған жері деп санайды. Бүгінгі таңда 1998 жылы ашылған мемориалдық кешен ежелгі шахристан қалдықтары мен археологиялық қазбалардың фрагменттерімен іргелес орналасқан. Мемориалдық алаңдарға ортағасырлық қоныстың қазбалары кіреді.
Бұрын Федченко деген атпен белгілі болған Қуа 1974 жылы қала мәртебесін алған.[3]
Экономикасы және инфрақұрылымы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Қуаның кәсіпорындары жиһаз, ұн, нан өнімдері және иірілген жіп шығарады, сонымен қатар мақта тазалау және консервілеу зауыты бар. Кеңес Одағы кезінде жиһаз фабрикасының ашылуы қаланың қарқынды дамуына түрткі болды.
Сондай-ақ халыққа аудандық орталық аурухана, қалалық аурухана, стоматологиялық емхана, арнайы сауықтыру орталығы, ана мен баланы оңалту орталығы, дәріханалар және басқа да емдеу мекемелері қызмет көрсетеді.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Кува қаласы (Өзбекстан). Тексерілді, 29 қыркүйек 2025.
- ↑ Қуа. Тексерілді, 29 қыркүйек 2025.
- ↑ Өзбекстан. Ферғана облысы. Қуа ауданы. Тексерілді, 29 қыркүйек 2025.
| ||||||
