Қызыл бұрыш

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Қызыл бұрыш

Қызыл бұрыш (Capsіcum annuum) — алқа тұқымдасына жататын екі жылдық көкөніс өсімдігі. Қызыл бұрыш ауа райы 13С-тан төмен болмайтын аудандарда егіледі. Қазақстанда оның ащы және тәтті түрлері көшеттен өсіріледі. Тармақ сабақты, негізгі сабағының биіктігі 30 — 130 см. Гүлі ірі, ақ, ақшыл, сары түсті. Жемісі көп тұқымды (салмағы 0,25 — 190 г).. Өсімдік шілде – тамыз айларында гүлдейді,ал жемісі тамыз айларында піседі.

Құрамы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Құрамында С витамині, А витамині, каротин (көгінде 1,62 — 2,35%, піскен жемісінде 13,9 мг %), қант (2,0 — 8,4%), белок (1,5%) бар. Бұрыштың ащылығы жеміс құрамындағы капсаицин алкалоидына (1,9%) байланысты. Қызыл бұрыш тағам ретінде (жас және өңделген күйінде), сондай-ақ, медицинада пайдаланылады. Аудандастырылған сорттары Болгар-79, Қарлығаш, т.б. Негізгі зиянкестері: қоңыр көбелек, шыртылдақ дернәсілі, т.б.; жиі кездесетін аурулары: солу, шіріме.[1] Дәрілік шикізат ретінде оның жемісі жиналады

Мал дәрігерлігінде қолданылуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мал дәрігерлігі практикасында қызыл бұрыштың спирттік тұнбасы іші өткен бұзауларға, құлындарға, қозыларға, торайларға ішкізіледі. Қызыл бұрыштың 25 грамм жемісі қырық градустық 200 мл спиртте 10 тәулік ашытылады. Ауру бұзауға 5 – 10 грамнан күніне 3 рет ішкізіледі.


Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, I том


Шәріпбаев Н. Малдың тыныс алу мүшелерінің ауруларын емдеу үшін қолданылатын дәрілік өсімдіктер // қызыл бұрыш — "Қайнар", 1988. — Б. 28. — (Пайдалы өсімдіктерді мал дәрігерлігінде қолдану). — 5700 таралым. — ISBN 5 - 629 -00074 - 5. http://www.bonduelle.kz/burysh Мұрағатталған 29 желтоқсанның 2014 жылы.
http://www.quickiwiki.com/kk/Қызыл_бұрыш Мұрағатталған 5 наурыздың 2016 жылы.