Қырым дағдарысы (2014)

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Қырым дағдарасы
Қақтығысушы тараптар
Қақтығысушы тараптар
Дата

23 ақпан 2014 жыл19 наурыз 2014 (24 күн)

Орын

Украина, Қырым және Севастополь

Нәтиже

Ресей Федерациясы Қырымды аннексиялады

Қарсыластар

Қырым

Flag of Sevastopol.svg Севастополь
Ресей Ресейді жақтаған әскерилер  Ресей[1]

Украина

Flag of the Crimean Tatar people.svg Қырым татарлары мәжілсі[8]

Қолбасшылары

Қырым Сергей Аксёнов
Қырым Владимир Константинов
Қырым Рүстем Темірғалиев
Қырым Денис Березовский
Flag of Sevastopol.svg Алексей Чалый
Үлгі:Country data Donetsk Oblast Павел Губарев Ресей Владимир Путин
Ресей Дмитрий Медведев
Ресей Сергей Шойгу
Ресей Валерий Герасимов
Ресей Игорь Сергун
Ресей Александр Витко

Украина Александр Турчинов
Украина Арсений Яценюк
Украина Андрей Парубий
Украина Арсен Аваков
Украина Валентин Наливайченко
Украина Сергей Куницын
Украина Игорь Тених
Украина Михайло Куцын
Украина Сергей Гайдук
Украина Дмитрий Ярош
Flag of the Crimean Tatar people.svg Мұстафа Жемилев
Flag of the Crimean Tatar people.svg Рефат Чубаров

Қырым дағдарысы (укр. Кримська криза) 2014 жылғы Украин революциясынан (Еуромайдан) кейін Қырым түбегінде орын алды. Украин халқы 2014 жылы ақпан айында Ресейді жақтаған билікті орнынан тайдырып, Еуропамен жақындасуға бағыт алды. Майданды қолдаушылар мен оның қарсыластары арасында шиеленіс туындады[9][10][11][12]. Осыдан кейін анықтау белгілері жоқ әскерилер (орыс. «вежливые люди» — «сыпайы адамдар»), ресейлік техника мен қаруды пайдаланып Қырым түбегін өз бақылауына алды[13][14][15][16][17]. Осы оқиғалардан кейін Ресей түбекке әскерлерін енгізе бастады[18]

2014 жылдың 6 наурызында Қырым парламенті Ресей Федерациясы құрамына кіру туралы дауыс берді. Осы мәселеге қатысты 2014 жылдың 16 наурызында референдум өткізілді. Украинаның жаңа үкіметі бұл қадамдар ешқандай құқықтық негіздемесі жоқ екендігін мәлімдеді[19].

Украина мен батыс елдері 2014 жылы ақпан және наурыз айында орын алған жағдайды Ресейдің Қырымды аннексиялауы (аннексия — басқа мемлекеттің аумағын күштеп қосып алу) деп қарастырады. Ресейлік пікір бойынша, бұл оқиғаларды Қырымның Ресеймен қайта бірігуі деп қабылдау керек.

Украинадағы орыс тілді азаматтардың саны. Соңғы санақтар бойынша Севастополь тұрғындарының 90,6 %, ал Қырымның 77 % халқы өздерін орыстар деп көрсеткен.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Ukraine crisis live: President Barack Obama warns of 'costs' for any violation of Ukraine. The Daily Telegraph. Тексерілді, 1 наурыз 2014.
  2. a b c d "Ukraina: Krimmis on Tšetšeeniast ja Uljanovskist pärit Vene sõdurid", Postimees (EE), 5 наурыз 2014, http://www.postimees.ee/2718018/ukraina-krimmis-on-tsetseeniast-ja-uljanovskist-parit-vene-sodurid 
  3. "Ukraine Live", The Daily Telegraph, 3 наурыз 2014, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/ukraine/10672417/Ukraine-live.html 
  4. Ukraine Crisis: On Crimea's new border the Russian Army waits (3 наурыз 2014). Тексерілді 4 наурыз 2014.
  5. Shuster, Simon Ukraine: Russia Ups the Ante in Crimea. Time (8 ақпан 2014).
  6. "Ukraine navy officers reject plea to defect to Russian-backed Crimea", The Guardian, 3 наурыз 2014, http://www.theguardian.com/world/2014/mar/03/ukraine-navy-officers-defect-russian-crimea-berezovsky 
  7. "Ukrainian warships blocked from leaving port by Russian ships", The Daily Telegraph, 6 наурыз 2014, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/ukraine/10679433/Ukrainian-warships-blocked-from-leaving-port-by-Russian-ships.html 
  8. Ukraine Crimea: Rival rallies confront one another. BBC News (1 қаңтар 1970). Тексерілді, 1 наурыз 2014.
  9. Shaun Walker in Sevastopol Russian propaganda and Ukrainian rumour fuel anger and hate in Crimea. The Guardian.
  10. Simon Shuster / Simferopol Many Ukrainians Want Russia To Invade. Time (1 наурыз 2014).
  11. Piper, Elizabeth Russia evokes World War Two in media blitz on Ukraine (25 ақпан 2014).
  12. Russia state media toe Kremlin line on Ukraine. The Irish Times (7 наурыз 2014).
  13. Jones, Sam US scorns Russia's version of Crimean intervention. Financial Times (21 ақпан 2014).
  14. Gunmen Seize Government Buildings in Crimea, The New York Times (27 ақпан 2014). Тексерілді 1 наурыз 2014. «Masked men with guns seized government buildings in the capital of Ukraine's Crimea region on Thursday, barricading themselves inside and raising the Russian flag after mysterious overnight raids that appeared to be the work of militant Russian nationalists who want this volatile Black Sea region ruled from Moscow.».
  15. Armed men seize two airports in Ukraine's Crimea, Yanukovich reappears (1 наурыз 2014).
  16. Putin ready to invade Ukraine; Kiev warns of war, 1 наурыз 2014, http://www.reuters.com/article/2014/03/01/us-ukraine-crisis-idUSBREA1Q1E820140301 
  17. Telecom services sabotaged in Ukraine's Crimea region. Тексерілді 28 ақпан 2014.
  18. Ukraine: Russian troops fire 'warning shots' at Crimea airbase (4 наурыз 2014).
  19. Ukraine crisis: Crimea parliament asks to join Russia BBC. Retrieved 6 наурыз 2014

Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]