Құланөтпес (өзен)
| Құланөтпес өзені | |
|---|---|
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 364 км |
| Су алабының ауданы |
25 900 км² |
| Су алабы | Теңіз |
| Су ағысы | |
| Бастауы | Аймысық, Айғыржал тауларының солтүстік-шығыс етегіндегі бұлақтар |
| Сағасы | Теңіз |
| • Координаттары | 50°21′07″ с. е. 69°15′16″ ш. б. / 50.35194° с. е. 69.25444° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 50°21′07″ с. е. 69°15′16″ ш. б. / 50.35194° с. е. 69.25444° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел | Қазақстан |
| Аймақ | Қарағанды облысының Нұра, Ақмола облысының Қорғалжын аудандары |
Құланөтпес – Теңіз көлі алабындағы өзен.
Географиялық орны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қарағанды облысының Нұра, Ақмола облысының Қорғалжын аудандары арқылы ағады. Ұзындығы 364 км, су жиналатын алабы 25 900 км2, жалпы ұзындығы 46 км болатын 17 саласы бар. Ірілері: Құлшын, Ермек, Сүртеке, Көң, Қараөзек Қараөзек, Соналы, Қазығұрт, т.б.
Бастауы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аймысық, Айғыржал тауларының солтүстік-шығыс етегіндегі Желаяқ 1 және 2 қыстауларының бұлақтарынан алып, Теңіз көліне құяды.
Гидрологиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қайнар ауылына дейінгі жағасы тік жарлы. Одан төменде аңғары мен арансы кеңейіп сайлы, жарлауытты өңірмен ағады. Теңіз көліне құяр сағысында Нұра өзенімен Құлшын атты қыларнамен байланысқан. Жер асты, жауын-шашын, қар суымен толығады. Жылдық орташа су ағымы Нығман ауылы маңында 3,0 м3/с. Өзен аңғарында Изенді, Қаратомар, Алабайтал, Тұзкөл, Алабас, Жарлыкөл, т.б. ащы, тұзды және тұщы көлдер жатыр.
Өсімдігі, жануарлары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Балыққа (шортан, алабұға, мөңке, сазан, аққайран, т.б.) бай. Өзеннің қамыс, құрақ, т.б. шөптесіндер өскен қорысты-қопалы жерлерінде үйрек, жылқышы, т.б. құстар ұя салады. Орта ағысынан бастап суында тұз мөлшері кемиді, онымен мал суарылады. Жайылмасы – шабындық, алабы – егістік.[1][2][3]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5
- ↑ “Қазақ Энциклопедиясы”, VI-том
- ↑ Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5