Құмкөл титанды кен қайраңдар тобы
Құмкөл титанды кен қайраңдар тобы - Қостанай облысы Қамысты ауданы, Аралкөл ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 30 км жерде орналасқан.
Геологиялық құрылымы мен сипаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Құмкөл титанды кен қайраңдар тобының титандық минералдануы палеоген шөгінділеріне жақын орналасқан. Геологиялық кесінділері кенқайраң көлемінде шаған шоғырының көлденең қабатты жасыл сазбалшықтарынан (эоцен - олигоцендік) басталады. Сазбалшықтар арасынан кейде қалыңдығы 1-2 м құм қабаттары (кварц - глауконитті) кездеседі. Одан жоғары екі фацияға бөлінген қотанбұлақ шоғырының шөгінділері орналасқан.
Сипаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Құмкөл титанды кен қайраңдар тобы төрт өндірістік кентастық денелерден тұрады. Олардың ішіндегі ең ірісі және титаны көбі шілікті шоғырының шалқарнұра қабаттарына жанасып жатыр. Қотанбұлақ және шағрай шоғырларының кендері ұсақ әрі титаны аз. Сонымен қатар Құмкөл титанды кен қайраңдар тобы өндірістік маңызы бар батыс, орталық және шығыс кентастық шоғырларға бөлінеді. Қоры және мөлшері жағынан ең ірі орталық кентастық шоғырдың ұзындығы 22 км, ені 2 – 9 км, қалыңдығы 7,3 м.
Құрамы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Құмдардың минералдық құрамында кварц (65 – 90%), дала шпаты (7 – 30%), слюда (3%), ауыр фракциядағы кентастық минералдар (6%-дай) бар. Кен бойынша кен байлықтарының орташа мөлшері: ильменит 21,9 кг/м3, рутил 3,8 кг/м3, циркон 4,0 кг/м3. Кентасты құмнан 84,11% ильменит, 98,92% рутил, 64,9% лейкоксен, 99,2% циркон концентраттарын алуға болады.[1] [2]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
- ↑ Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5