Құранда аталған пұттар
Құран туралы мақалалар | |
---|---|
Құран Кәрім | |
Құран Порталы | |
Мәтіні
Аудармалар
• Қырааттар тізімі • Құран оқылуы (харф) • |
|
Құран порталы | |
Құранда аталған пұттар — ән-Нәжм сүресінің 19-23 аяттарында, Нұх сүресінің 22-23 аяттары мен әс-Саффат сүресінің 123-126 аяттарында аталған пұттар мен құдайшықтар. Құран Кәрімде барлығы 9 ежелгі арабтардың құдайы аталған.
Баал
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Баал, Бағл (араб.: بعل — батыс семиттерде белгілі, сонымен қатар ассир-вавилондық этномәдениетте, Финикияда, Ханаан, Сирия және т.б. аумақтарда дәріптелген құдай. Баал найзағай атушы құдай, соғыс, өнімділік, аспан, күн және басқа да заттардың тәңірі саналған. Құранның әс-Саффат сүресінде Ілияс пайғамбардың қауымы Аллаһтың орнына құлшылық етікен тәңір ретінде аталған:
«Шын мәнінде Ілияс біздің елшілерден болды, ол айтты: „Сендер (Аллаһтан) қорықпайсыңдар ма? Сендер Баалға дұға етіп,ең жақсы Жаратушыны — сендердің және сендердің ата-бабаларыңның Раббысын қалдырып қоясыңдар ма?“»
— әс-Саффат сүресі, 123-126
Мединелік пұттар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Нәжм сүресінде меккелік көпқұдайшылардың пікірінше Аллаһтың қыздары саналған құдайшықтар аталған:
«Сендер әл-Лат пен әл-Уззаны және үшіншісі Манатты көрдіңдер ме? Сендерде — ұл балалар да, Онда — қыз балалар ма? Расында бұл әділетсіз бөлу. Олар (құдайшықтар) — сендер және сендердің әкелерің атап кеткен есімдер, Аллаһ олар туралы еш дәлел түсірген жоқ. Олар тек ойлары мен нәпсілері қалаған затқа ереді. Оларға Раббыларынан тура жолға нұсқау келген еді.»
— ән-Нәжм сүресі, 19-23
Әл-Лат
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Аллат, әл-Лат, Алилат, Лат, Илат (араб.: اللات) — ежелгі арабтардың аспан мен жаңбырдың әйел-құдайы. Орталық Арабияның арабтарында әл-Лат — Аллаһтың қызы, әл-Узза мен Манаттың қарындасы, Орталық Арабияның оңтүстігінде — әл-Уззаның қызы саналады. Әл-Латтың бейнесі оң қолына найза ұстаған жауынгер әйел-құдай кейпінде бейнеленген. Әл-Лат Таиф қаласының қамқоршысы саналып, сонда оның ғибадатханасы мен пұты (ақ гранит тас) орналасқан[1]
Әл-Узза
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Әл-′Узза, ′Узза (араб.: العزى — құдіретті) — Шолпан ғаламшарының әйел-құдайы. Синайда, Набатея мен Лихйан елдерінде Хан-Уззайуже деген атпен танымал. Сонымен қатар самуд арабтарында, Оңтүстік Арабия арабтары мен Иракта танымал. V—VI ғасырларға таман Арабияның, әсіресе Орталық Арабияның (Мекке) арабтарында басты құдайға айналады. Ол әл-Лат және Манатпен бірге Аллаһтың қыздары саналған үштікте орын алады. Орталық Арабияның оңтүстігінде әл-Узза Аллаһтың «әйелі», әл-Лат пен Манаттың анасы саналды. Меккенің солтүстігінде Нәхлде әл-Уззаның ғибадатханаларының бірі орын тепкен[2].
Манат
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Манат, Мануту (араб.: مناة — тағдыр, жазмыш) — барлық Солтүстік және Орталық Арабияда дәріптелген тағдыр мен жазаның әйел-құдайы. Манат — жерасты патшалығының құдайы мен қабірдегі тыныштықтың сақтаушысы аналған, Орталық Арабияның арабтарында — Аллаһтың үлкен қызы, әл-Лат пен Уззаның қарындасы, ал Орталық Арабияның оңтүстігінде әл-Уззаның қызы саналды. Манаттың мүсіндері ежелгі араб көпқұдайшыларына үй ішінің құдайы болды. Медине қаласының қамқоршысы болуы мүмкін[3].
Нұх қауымының құдайлары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Уәдд
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Суағ
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Яғус
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Яғуқ
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Нәср
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ А. Г. Лундин, М. Б. Пиотровский, И. Ш. Шифман. Аллат — Т.1 С.60-61.
- ↑ А. Г. Лундин. Узза // Сол жерде. — Т.2 — С.545
- ↑ А. Ф. Лосев. Манат // Сол жерде. — Т.2 — С.98