Құрмалас сөйлемдердің сыйысуы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Құрмалас сөйлемдердің сыйысуы (орыс. усечение сложных предложений) — құрамындағы жай сөйлемдердің бір сөзден болатын баяндауыштары не бастауыштары қайталап келген жағдайда құрмалас сөйлемдердің өзара ықшамдалып (сыйысып) жай сөйлемге айналуы. Құрмалас сөйлемдердін сыйысуы көбінесе шартты бағыныңқылы сабақтас құрмаластар мен бір жақты, бір шақты бірыңғай баяндауышты салалас құрмалас кездеседі. Мысалы: Маған доктор көмек етпесе, өлетін едім (Ж. Өмірбеков) — Доктордың көмегінсіз өлетін едім. Ит жүйрік болса, оны түлкі сүймес (мақал) — Ит жүйрігін түлкі суймес. Құрмалас сөйлемдердін сыйысуының шұбалаңқы сөлемдерді қысқартып, ықшамдап қолдануда стильдік мәні бар. Құрмалас сөйлемдердін сыйысуын А. Байтұрсынұлы "Сыйысулы құрмалас" деп атаған. (А. Байтұрсынов. Тіл тағылымы. А., 1992,301,6.). С. Аманжолов "Сыйыстыру проблемасы" ретінде қарастырған (Қазақ әдеби тілі синтаксисінің қысқаша курсы. А. 1994, 211—212 б.).[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы. «Сөздік-Словарь», 2005 жыл. ISBN 9965-409-88-9