Құс төресі

Құс төресі - аққу, сары ала қаз, көкек, көккептер, тоты сияқты құстарды аялап, атпайды, ауламайды да. Аңның төлдері мен аналықтарын атпаған. Соңынан жыртқыш қуып келе жатқандарын көрсе, атпай, керісінше, қөтқарып жіберіп отырған. Әсіресе, әулиелер жерленген аумақта жүрген жануарларға мүлдем тиісуге болмайды. Мысалы, Маңғыстаудағы Бекет атаның Оғландыдағы мешітінің маңайында жүрген «асыл текті арқар, киік секілді хайуандарга тиіскеннің отбасына жақсылық келмейді» дейді жергілікті халық. Бүркітшінің бүркіті түлкі алғанда, аңшының мылтығы аңға дарығанда, кезіккен жасы үлкен адамға байламай кетіп, ол адам дауласа, аңшы айып тартады. Аңшының біреуге байлаған аңы екінші адамға байланбайды. Сондай-ақ, жасы үлкен адамға бір рет аң байланса, оған екінші қайта байланбайды. Атпен немесе қүспен аң қағу барысында аң кіріп кеткен інге кімнің аты немесе қүсы бұрын жетсе де, әлгі аңға тиіспейді. Өйткені, аңды қолға түсіру үйге кіргенмен бірдей деп есептейді. Жарапанган жыртқыш аңга жуыуға болмайды, әсіресе жолбарыс, аю, қасқыр жараланган кезде тиіссе, олар қатгы кек сақтайды деп санайды. Кәнігі аңшылар атып алган аңның түрпатына, күйіне қарап, алдагы маусымға, мысалы, қыстың болашақ райына болжам жасаган. Мысалы, тұздің қоңыр аңының бүйрек майы бітеу болса, қыста қар қалың түседі. Тұздің қоңыр аңы үйір құрып, сай-саланы паналаса, ауа райы бұзылады. Тұздің қоңыр аңы кұзде бұлақ сағаласа, қыста қар жұқа түседі. Аңшылыққа байланысты томендегідей ырымдар жиі қолданыста болды: аңға шығарда қаруы мен қамшысына әйел адамның қол жалғауына болмайды. Ойткені, жолы болмай қалады деп ырымдайды. Сондай-ақ, аңшылар далага түнесе, өзі жаткан жерді айналдыра шеңбер сызып жатады. Шеңберге бәле-қаза, жыртқыш аң жоламайды- мыс.

Аңшы аң атарда:

Бисмиллахи рахмани рахим,
Ғайыперен, қырық шілтен қайырып бер,
Қайырып берсең, үйірінен айырып бер!

— деп пірлерге сыйынып, медет тілейді.

Қанжығасы майлы келе жатқан аңшының алдынан шыккан адам «майлансын» деп сәлем жолдайды. Сол заматта аңшы тілекшіге «байлансын» деп олжа байлайды. Құлыншақ ақынның өлеңдерінде осы аңшылық рәсім туралы төмендегідей жолдар кездеседі: Ер жігіт тазы қосып, түлкі алады, Кейбірі қолға үйретіп, құс салады. Көк атты көк дөненмен кездескенде, «Майлансын» деп түлкіні байланады.