Үлкен тораңғы қоңызы
| Үлкен тораңғы қоңызы | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||
| Capnodis miliaris (Klug, 1829) |
Үлкен тораңғы қоңызы (лат. Capnodis miliaris) – қатты қанаттылар сабының златкалар тұқымдасына жататын, оқта-текте және жеке дара сирек кездесетін ірі қоңыз.Табиғат әшекейі. Иран, Орта Азия, Оңтүстік Қазақстан және Синь-Цзян провинциясы (ҚХР) шөлді аймақтарындағы өзен аңғарындағы тораңғы орман алқаптарында тіршілік етеді. Дернәсілдері ағаш діңінің түбінде, ағашты кеміріп жеп дамиды. Ересектері мамыр-маусымда белсенді, қосымша жапырақтармен қоректенеді. Әлсіреген және қураған ағаштарды қоныстанады. Саны барлық жерде төмен. Қазақстанда түр нақты Сырдария өзенінің орта ағысында (Түркістан орман шаруашылығы) және Iле өзенінің орта ағысында (Үлкен Қалқан, Айдарлы елді мекені маңында) кездеседі. Қоныстануға ыңғайлы ағаштың жетіспеушілігінен саны қысқарып отыр. Сонымен қатар, дернәсілдерін тоқылдақ жейді. Түр Ұлттық табиғи бақ «Алтынемелде» қорғалады. Дегенмен, барлық жерде тораңғы орман алқаптарын қорғауды ұйымдастыру қажет және бұл сирек кездесетін әдемі қоңызды жасанды жолмен өсіруді қолға алу керек.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ғажайып омыртқасыздар. Қазақстан Қызыл кітап беттерінен. Құрастырушылар И.Д.Минтяев, Р.В. Ященко, В.Л. Казенас.