Үндістанның тəуелсіздік күні

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Үндістанның тəуелсіздік күні - Үндістан Республикасының мемлекеттік мерекесі. 15 тамыз күні тойланады.

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Екінші дүниежүзілік соғыс адамзат тарихындағы аса ауыр кезең болды. Өз бостандығы үшін күресте халықтардың декларативтік бірлігі аясында фашизмнің экспансиясынан еркіндік туралы ғана емес, сонымен қатар үшінші рейхті үстінде жеңіске жеткен помпамен ғана отарлық державалардың өздерінің көпғасырлық бастаушыларынан үшінші əлем елдерінің еркіндігі туралы мəселе тұрды. Үндістанда ұлт азаттық соғыстың жаңа кезеңі басталған кезде соғыс əлі де жалғасты. 1942 жылы тамыз айында ИНК Үндістанға тəуелсіздікті тез арада беру, ұлттық үкіметті қалыптастыруға мүмкіндік беру талабы бар ағылшын билігіне жүгінді. Ұлыбритания бұл талаптарды қабылдамады. Ганди тек үндістердің өздері жапон агрессорларына лайықты тойтарыс ұйымдастыра алатындығын дəлелдеген. 1943-1944 жылдары азаттық қозғалысының басшысы кезекті рет түрмеде болды. Камерада əйелі - Қастурбай қайтыс болды. 1946 жылы ақпан айында ИНК, Мұсылман лигасы жəне компартия басқарған Үнді теңізшілері көтеріліске шықты. Ганди бұл көтерілісті қолдамады, өйткені ол зорлық-зомбылыққа қарсы күрес принциптеріне қайшы келді.

Махатма Ганди[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1946 жылдың тамыз айында сол қанаттың көшбасшысы ИНК Джавахарлал Неру британдықтардан Үндістан үкіметін құру туралы ұсыныс алды. 2 қыркүйек уақытша үкімет құрылды, ал Неру вице-король Уэйвелле жанында вице-президент болды.

Неруды тағайындау Мұсылман лигасының наразылығын тудырды. Индуистер мен мұсылмандардың қақтығыстары басталды. Соңғы кездері жаңа Ислам мемлекеті – Пəкістан колониясының аумағында білім берудің ұранын ұсынды. Махатма Ганди Батыс Бенгалия - Калькутта орталығында екі дінді ұстанушылардың арасындағы қорқынышты күрт байқады. Ол кезде Шығыс Бенгалияға жəне Бихар провинциясына саяхаттап, мұсылман мен индуистерге дұшпанды тоқтатуға көндіруге тырысты. Ганди жекелеген мемлекеттің құрылуына қарсы болды, бұл жерде шиеленістің одан да үлкен эскалациясын көріп отыр.

Бірақ Ганди акциясын тоқтатқан жоқ. 9 желтоқсанда Мұсылман лигасы Үндістанның Конституциялық Ассамблеясының жұмысына бойкот жасады. 1947 жылы 23 наурызда жағдайды игермеген Уэйвелл отставкаға кетті. Оның орнына лорд Маунтбаттен тағайындалды, ол жергілікті саяси қозғалыстардың көшбасшыларымен кеңескеннен кейін негізінен мұсылмандарға қоныстанған Үнді облыстары тəуелсіз мемлекетке бірігуі тиіс деп мəлімдеді. Вице-король Махатма Ганди келіссөзге шақырды жəне оған мəселенің өз көзқарасын айтты. Ганди ақыр соңында сөзсіз екі мемлекетке бөлу туралы шешім қабылдады. Махатма Ганди өмірінің соңғы күндеріне дейін қақтығыстарды шешудің əскери тəсіліне қарсы күресті жалғастырды. 1948 жылы 20 қаңтарда Ганди өз үйінің верандасында сөз сөйледі. Индуист фанатик оған бомба тастаған, бірақ жарылыс ешкімге зиян келтірген жоқ. Бірақ 30 Қаңтарда Махатма Ганди жиналғандардың алдында дұға етуге жиналған өз үйінің жанында лужайкада өлтірілді Олардың арасында индуистік шовинистік ұйымның мүшесі болды. Ол Ганди атып алды. "Ұлы жанның" жерлеуі күні БҰҰ тулары түсірілді. Президент болып Раджендра Прасад сайланды (өмірінің соңғы кезеңінде Махатма Ганди сподвижник).

1947 жылдың 20 ақпанында Ұлыбритания премьер - министрі Клемент Эттли британдық үкімет 1948 жылдың маусымына дейін Британдық Үндістанға толық тəуелсіздікті ұсынады деп мəлімдеді. Барлық мүдделі тараптармен келіссөздерден кейін Үндістанның генерал - губернаторы Луис Маунтбеттен 1947 жылдың 3 маусымында Британ Үндістан бөлімінің жоспарын екі тəуелсіз мемлекетке ұсынды: мұсылман жəне индуистік. Осы жоспардың негізінде британдық парламент 1947 жылдың 18 шілдесінде корольдік мақұлдауына ие болған Үндістанның тəуелсіздігі туралы акт жасап қабылдады. 1947 жылдың 14/15 тамызы түнінде Үндістан тəуелсіз мемлекет болды. Оның Конституциясы күшіне енді.

Мереке рәсімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

15 тамыз Үндістанның мемлекеттік мерекесі. Негізгі рəсімдер Нью-Делиде өтеді, онда Үндістан премьер - министрі ұлттық туды Қызыл Форт үстінде көтереді жəне оның қабырғаларынан бүкіл елге теледидар арқылы сөйлейді, онда Үкіметтің өткен жылғы жетістіктері туралы əңгімелейді, маңызды мəселелерді көтереді жəне одан əрі дамытудың бағыттары туралы айтады. Үндістанның тəуелсіздік күнін мерекелеудің маңызды бөлігі Үндістанның мəдени алуан түрлілігін, елдің ғылым мен техникадағы жетістіктерін, оның əскери мүмкіндіктерін көрсететін əсем шеру болып табылады.

Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]