Үрлемелі қайық
Үрлемелі қайық − суда жүзу көлігі, су бетімен жүзу үшін арналған үрлемелі конструкциясы бар. Су бетімен кішкентай ара қашықтықтарда жүзудің ең қрапайым жолы. Көбінесе аңшылықта, балық аулауда және суда демалуда қолданылады. Қалқасы бар қайық − үрлемелі құтқарушы сал, әрбір кеменің жабдықтарында кездеседі. Әскери қызметте үрлемелі қайық теңіз десенттарында және жасырын диверсиялық шабуылдарда қолданылады.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Үрлемелі резина қайықтар XIX ғасырда пайда болды. 1840-шы жылдары Питер Халкетт өзінің түпнұсқалық конструциясындағы қайықты жасады. Ол қайықты Арктикадағы британдық зерттеулер үшін жасады. Қазіргі кезде үрлемелі қайықтар өндіру үшін синтетикалық мата қолданылады, бұл мата өзінің пайдалану қасиеттері бойынша резинадан да артықшылықтары бар. Резина және қалқаланған қаықтардың орнына қайыққа арналған арнайы маталардан жасалынатын үрлемелі қайықтар келді. Бұл маталар майға, бензинге, ультракүлгін сәулелерге берілмейді. Қазіргі замандағы үрлемелі қайықтарды жасау үшін бес қабатты мата колданылады. Екі қабаты қорғайтын, үш қабаты су өткізбейтін болып келеді. Матаның массалық тығыздығы кішкентай қайықтар үшін 750г/м. кубтен үлкен қайықтар үшін 1100г/м.кубке дейін болады. Үрлемелі қайықтардың ұзындығы 360 метрге дейін барады.
Түрлері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Нұсқалар бойынша үрлемелі қайықтар жалпы қолданысқа арналған және арнаулы қолданықса (патрульдік-құтқарушы, армиялық және т.б.) арналған деп екіге бөлінеді. Класс бойынша еспелі және моторлы болып бөлінеді. Бірақ кейбір еспелі қайықтарда моторды қоятын транец болады.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
А. Н. Королев, В. П. Жохов. Үрлемелі қайықтар Мұрағатталған 3 мамырдың 2014 жылы.